چند سالیست که صنعت بیوتکنولوژی و داروهای بیوتک، بخش جدایی ناپذیری از صنعت سلامت شده‌اند و هر روز اخبار جدیدی از دستاوردهای این حوزه در ایران و دیگر نقاط جهان می‌شنویم. حالا ما در این مقاله قصد داریم به طور جامع به ابعاد مختلف این صنعت بپردازیم؛ پس با ما همراه باشید...
|
آنچه در این مقاله خواهیم خواند: |
بیوتکنولوژی چیست؟
علم بیوتکنولوژی با استفاده از دانش زیست‌شناسی به حل مسائل و تولید محصولات مفید می‌پردازد. مهمترین قسمت علم بیوتکنولوژی، تولید پروتئین‌های درمانی و داروهای دیگر به کمک مهندسی ژنتیک می‌باشد.
تاریخچه
برای حدود ده هزارسال مردم برای ارتقاء کیفیت زندگی‌شان در تلاش بوده‌اند تا پروسه های زیستی را تحت کنترل خود در آورند؛ اولین جوامع کشاورزی، نخستین گروهی بودند که در این مسیر شروع به فعالیت کردند. حدود شصت هزار سال قبل، بشر شروع به بکارگیری فرآیندهای زیستی میکروارگانیسم‌ها برای تهیه نان، نوشیدنی‌های الکلی، پنیر و برای محافظت و نگهداری از محصولات لبنی کرد. اما این فرآیندها امروزه بیانگر تعریف مدنظر ما از علم بیوتکنولوژی نیستند.
اصطلاح بیوتکنولوژی برای اولین بار بصورت وسیعی در دهه های 1960 و 1970 به تکنولوژیهای سلولی و مولکولی القاء شد. در اواسط تا اواخر دهه 1970، صنعت نوپای "بیوتک" به رهبری یک شرکت دارویی به نام Genetech که در 1976 توسط رابرت سوانسون و هربرت بویر تاسیس شد، شروع به پروبال گرفتن کرد. این شرکت در تلاش بود تا تکنولوژی DNA نوترکیب را که برای اولین بار از طرف بویر، پاول برگ و استنلی کوهن طرح‌ریزی شد، تجاری‌سازی کنند. اولین شرکتهای بیوتک مانند Genetech، Amgen، Biogen، Cetus، و Genex کار خودشان را با ساخت مواد مهندسی ژنتیکی شده (بصورت اختصاصی برای مصارف پزشکی و همچنین زیست‌محیطی) شروع کردند.
| * برای مطالعه در مورد 5 شرکت برتر بیوتکنولوژی حال حاضر اینجا کلیک کنید. |
برای بیش از یک دهه صنعت بیوتکنولوژی تحت تاثیر و مغلوب تکنولوژیِ DNA نوترکیب یا مهندسی ژنتیک بود. این روش شامل بهم متصل کردن و چسباندن ژنِ تولید یک پروتئین مفید (اغلب پروتئین‌های انسانی) به سلول های تولیدکننده -مانند مخمر، باکتری، یا سلولهای پستانداران در محیط کشت- بود (Splicing) که پس از آن شروع به تولید همان پروتئین خاص در مقادیر بالا می‌کردند. در فرآیند بهم چسباندن یک ژن در سلول تولیدکننده، یک ارگانیسم جدید خلق می‌شود. در ابتدا سرمایه گذاران و محققان علم بیوتکنولوژی مطمئن نبودند که آیا دادگاه‌ها به آنها مجوز ثبت این ارگانیسم‌ها یا موجودات زنده را می‌دهند یا نه؟ چون بالاخره ثبت Patent روی ارگانیسم های جدیدی که در طبیعت کشف و شناسایی می‌شدند، امکان‌پذیر نبود.
اما در 1980 دیوان عالی ایالات متحده آمریکا در ارتباط با پرونده دیاموند در برابر چاکرابارتی، مشکل را با برقراری این قانون که "یک موجود زنده ساخت دست بشر، قابل ثبت است"، حل نمود. این تصمیم منجر به تولید موج عظیمی از شرکتهای بیوتک و رشد سریع و رونق یافتن شرکتهای نوپا شد. در 1982، انسولین نوترکیب تبدیل به اولین محصول تولید شده از طریق مهندسی ژنتیک شد که تاییدیه خود را از سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) دریافت می‌کرد.
از آن زمان تا کنون ده ها داروی پروتئینی تولید شده به کمک تکنولوژی مهندسی ژنتیک در سراسر دنیا وارد بازار شده که شامل انواع هورمون رشد نوترکیب، فاکتورهای انعقادی، پروتئین‌های محرک تولید گلبولهای قرمز و سفید، اینترفرون‌ها و فاکتورهای حل کننده لخته می‌باشد.
| * برای مطالعه مقاله‌ای جذاب در خصوص تفاوت‌های صنعت داروسازی با بیوتکنولوژی اینجا کلیک کنید. |
ابزارها و رویکردها
در سالهای اولیه دستاورد اصلی علم بیوتکنولوژی، توانایی تولید مولکول‌های درمانی در مقیاسی بسیار بزرگتر از مقادیری بود که از منابع سنتی مثل پلاسما، اندام‌های حیوان و اجساد انسانی استخراج می‌شدند. پروتئین‌های نوترکیب همچنین احتمال کمتری برای آلوده شدن با عوامل بیماری‌زا یا برانگیختن واکنش‌های حساسیت‌زا دارند. امروزه محققان علم بیوتکنولوژی بدنبال کشف دلایل اصلی و علل مولکولی بیماری‌ها هستند تا بتوانند در همان سطح مولکولی مشکلات را اصلاح کنند.
گاهی اوقات این به معنای تولید پروتئین‌های درمانی است که ذخایر خود بدن از این مولکول‌ها را تقویت می‌کنند یا جهت تصحیح نقص‌های ژنتیکی به کار می‌روند، همانطور که در اولین نسل داروهای بیوتکنولوژی استفاده می‌شد. (ژن‌درمانی -قرار دادن ژن‌های بیان‌کننده پروتئین های مورد نیاز در سلولهای فرد بیمار- نیز رویکرد مشابهی را پیش می‌گیرد.)
صنعت بیوتکنولوژی همچنین تحقیقاتش را در جهت ارتقا دادن داروهای قدیمی و توسعه آنتی بادی‌های مونوکلونال گسترش داده است که جلوی پیشرفت یک بیماری را می‌گیرند. تولید موفقیت آمیز آنتی بادی‌های منوکلونال، یکی از مهم ترین تکنیک‌های علم بیوتکنولوژی بود که در دو دهه پایانی قرن بیستم ظهور پیدا کرد. اختصاصی بودن این آنتی بادی‌ها و در دسترس بودن آنها در مقادیر مناسب این امکان را فراهم نموده تا روش‌های ارزیابی (assay) دقیقی را برای رنج گسترده‌ای از مواد بیولوژیکی حائز اهمیت طراحی کرده و سلول‌ها را با شناسایی مولکول‌های مارکر سطحی شان که تا پیش از این ناشناخته بودند، از هم افتراق بدهیم. این پیشرفتها از طریق مطالعه روی ژن‌ها (ژنومیکس)، مطالعه پروتئین هایی که این ژن‌ها کد می‌کنند (پروتئومیکس) و مسیرهای گسترده‌تر بیولوژیکی که از طریق آن عمل می‌کنند، محقق شد.
کاربردهای بیوتکنولوژی
علم بیوتکنولوژی کاربردهای فراوانی دارد؛ به ویژه در علم پزشکی و کشاورزی. نمونه های آن شامل:
- استفاده از بیوتکنولوژی در ادغام کردن اطلاعات بیولوژیکی با تکنولوژی کامپیوتری (بیوانفورماتیک)،
- بررسی کاربردهای تجهیزات میکروسکوپی که امکان ورود به بدن را دارند (نانوتکنولوژی)،
- و امکان به کار بردن و استفاده از تکنیک‌های تحقیقات سلولهای بنیادی و کلونینگ برای جایگزین کردن سلول‌ها یا بافت‌های مرده و یا ناقص (پزشکی ترمیمی یا Regenerative medicine) می‌باشد.
شرکت‌ها و آزمایشگاه‌های آکادمیک این فناوری های مختلف را برای آنالیز رو به پائین مولکول‌ها و همچنین سنتز رو به بالا از بیولوژی مولکولی برای رسیدن به مسیرهای شیمیایی، بافت‌ها و اندام‌ها، با هم ادغام می‌کنند.
علاوه بر استفاده های آن در صنعت سلامت، بیوتکنولوژی در اصلاح و بهبود فرآیندهای صنعتی از راه کشف و تولید آنزیم‌های بیولوژیکی که منجر به ایجاد واکنش‌های شیمیایی می‌شوند (كاتاليست‌ها)، مفید واقع شده است. همچنین از طريق تولید آنزيم‌هايی كه آلاينده‌ها را تبديل به مواد شيميايی بی‌ضرر کرده و بعد از مصرف كردن ذخایر غذایی موجود از بين مي‌روند، در پاكسازی محيط زيست کاربرد داشته و در توليدات كشاورزی هم از طريق مهندسی ژنتيك سود رسانده است. روي هم رفته، درآمد صنايع بيوتكنولوژی آمريكا و اروپا در فاصله زمانی پنج ساله از 1996 تا 2000 تقريبا دو برابر شد. اين رشد سريع در قرن 21 نیز با معرفي محصولات جديد، بخصوص در زمينه مراقبت‌های سلامت ادامه پيدا كرد. با پيدايش فرصت‌های جديد برای رشد و پیشرفت از سمت دولت‌ها و صنایع جهت تسريع توسعه دارو و فرآيندهای گرفتن تأييديه داروها، تا سال 2020، اندازه بازار صنعت بيوتكنولوژی سالانه حدود 752.88 بيليون دلار تخمین زده شد.
مشاغل حوزه بیوتکنولوژی
مهندسي بیومدیکال
شغل یک مهندس بیومدیکال عموما شامل ترکیب مهارت‌های بیولوژی و مهندسی برای پيدا كردن راه حل هايی برای مشكلات مرتبط با پزشكی و بیولوژی‌ست. برای دنبال کردن این مسیر شغلی، شما می‌توانيد در رشته های بيوتكنولوژی، مهندسی بیومدیکال یا رشته های مرتبط ليسانس و فوق ليسانس بگیرید. هدف یک مهندس بیومدیکال، توسعه و طراحی وسايل و تجهیزات بیومدیکال، اندام‌های مصنوعی، ماشین های تشخیصی و نرم‌افزارها با بهترين كيفيت برای صنعت سلامت می‌باشد.
| ميانگين درآمد ساليانه مهندس بیومدیکال: 64000 دلار |
بيوشيميست
یک بیوشیمیست به مطالعه خواص شيميايی فرآیندهای زيستی و موجودات زنده شامل: انواع بيماری‌ها، وراثت و رشد سلولی يا تخريب آنها می‌پردازد. اين افراد اكثر زمان خود را در آزمايشگاه‌ها، در حال انجام تحقيقات پيچيده سپری می‌کنند. آنها به تجزيه، جداسازی و سنتز چربی‌ها، پروتئين‌ها، كربوهيدرات‌ها، DNA و ديگر مولكول‌ها برای فهمیدن اثر این مواد روی بدن ما می‌پردازند و وقتی که يك اثر مثبت را مشاهده كنند، محصولی را برای رفاه و آسايش جامعه تولید می‌کنند. برای ورود به مسير شغلی يك بیوشیمیست، شما بايد در يكی از رشته های شيمی، بيوشيمی، زيست شناسی، شیمی دارویی و ... فوق ليسانس داشته باشيد.
| میانگین درآمد ساليانه بیوشیمیست: 87120 دلار |
دانشمند مدیکال (Medical Scientist)
محقق يا دانشمند پزشكی در همه ابعاد، تحقيقاتی را برای ارتقاء سلامت بيماران با بررسی انواع بيماری‌ها و راه‌های پيشگيری از آنها انجام می‌دهد. آنها به طور مداوم در حال آنالیز و آماده سازی نمونه‌های پزشكی برای فهمیدن علل و درمان بيماری‌های مزمن، عوامل بيماری‌زا و سميت‌ها هستند. علاوه بر اين، آنها در استانداردسازی دوز، روش‌ها، و پوتنسی داروها جهت كمك به فرايند ساخت و توزيع تركيبات دارویی و داروهای مختلف در مقياس بزرگ نقش دارند. با ادامه دادن هر يك از رشته های اصلی علوم پزشكی، شما قادر خواهيد بود این فرصت شغلی را در حیطه های مختلف دنبال کنید.
| میانگین درآمد ساليانه دانشمند پزشکی: 88800 دلار |
تکنیسین بالینی
تکنیسین‌های بالینی به نام تکنیسین های بیولوژیک یا دانشمندان آزمایشگاه‌های پزشکی نیز شناخته می‌شوند. آنها به جمع‌آوری نمونه‌ها، انجام دادن آزمایش‌ها و بررسی نتایج باکتری ها، بافت‌ها و مایعاتِ بدن انسان و بسیاری دیگر از مواد می‌پردازند. آنها از ابزار و وسایل تکنیکال آزمایشگاهی مانند نرم افزارهای مخصوص کامپیوتری، ربات‌های پیشرفته و تجهیزات خودکار برای آنالیز، مدل‌سازی، و جمع آوری اطلاعات تجربی استفاده می‌کنند. دوره‌های تخصصی و دیپلم‌های مختلفی برای افرادی که علاقمند به شغل تکنیسین بالینی‌اند، قابل دسترسی‌ست. شما همچنین میتوانید دوره هایی را در حیطه تکنولوژی بالینی و تکنولوژی پزشکی برای ادامه این زمینه شغلی جست‌وجو کنید.
| میانگین درآمد ساليانه تکنیسین بالینی: 53120 دلار |
ميكروبیولوژیست
بعنوان يك میکروبیولوژیست شما باید سيستم ايمني، باكتري‌ها، و ويروس های مختلف را براي ایجاد محصولات صنعتی و بیومدیکال مرتبط با آنها مطالعه کنید. مجموعه‌ای از تحقیقات پیچیده برای پیدا کردن درمان برای بیماری های عفونی مختلف توسط میکروبیولوژیست انجام خواهد شد. اتمام دوره ليسانس ميكروبیولوژی، شما را برای این نقش آماده می‌کند؛ همچنين با ادامه تحصيل در مقطع فوق ليسانس، شما میتوانید وارد مسیر شغلی تحقیقات میکروبیولوژی شوید.
| میانگین درآمد ساليانه میکروبیولوژیست: 81390 دلار |
دانشمند توسعه فرآيند (Process development scientist)
دانشمند توسعه فرآيند به نظارت بر فرآيند ساخت و تولید در آزمايشگاه يك سازمان می‌پردازد. آنها هميشه به دنبال راه‌هايی برای افزايش کارایی و كيفيت محصول هستند. هنگامی كه يك محصول توسعه داده شده و به مرحله توليد می‌رسد، اين دانشمندان روش‌های خلاقانه‌ای جهت افزايش مقدار محصول با توجه به استانداردهای محصول، ابداع می‌كنند. حداقل ميزان تحصيلات مورد نياز برای تبدیل به یک دانشمند توسعه فرآيند، داشتن ليسانس بيوتكنولوژی، زيست شناسی، شيمی يا داروسازی و ... است.
| میانگین درآمد ساليانه دانشمند توسعه فرآيند: 74272 دلار |
متخصص توليد محصولات بیولوژیک (Biomanufacturing specialist)
اين متخصصین از روش‌ها و ابزارها برای بالا بردن كيفيت محصول تا حد نهایی خلوص، پوتنسی و ایمنی استفاده می‌كنند. همچنین، فرايند توليد زيستی شامل توليد مقیاس بالایی از پروتئين هاست كه در درمان بيماری‌های انسانی مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در كنار اين مهارت های‌علمی، آنها همچنين از استانداردهای نظارتی، ايالتی، فدرال و صنعت آگاهی کامل دارند. برای وارد شدن به مسیر شغلی یک متخصص تولید زیستی، شما باید فارغ‌التحصیل یکی از رشته های بیوتکنولوژی، مهندسی پزشکی یا مهندسی بیومدیکال باشید.
| میانگین درآمد ساليانه متخصص توليد محصولات بیولوژیک: 83017 دلار |
مدیر توسعه کسبوکار
یک مدیر توسعه کسبوکار با تحقیق فراوان، بازار را تجزیه و تحلیل کرده و با هوش رقابتی خود به شرکت های بیوتکنولوژی یاری می‌رساند. هدف اصلی آنها اجرا و فرموله کردن استراتژی های رشد و سرمایه‌گذاری کمپانی‌هاست. آنها به شرکتهای بیوتک برای گسترش، ارزیابی، به‌دست آوردن و انجام پژوهش‌های مشارکتی و همکاری با سازمان های بیوتکنولوژی دیگر برای رشد کسبوکار خود کمک می‌کنند. اگر قصد دارید حیطه کسبوکار و مدیریت را تجربه کنید، میتوانید صرفا با دریافت یک دیپلم یا کارشناسی بیوتکنولوژی برای این شغل اپلای کنید.
| میانگین درآمد ساليانه مدیر توسعه کسبوکار: 125096 دلار |
استراتژیست محصول
یک استراتژیست محصول، مسئول ایجاد و اعمال استراتژی تجاری‌سازی محصولات بیوتکنولوژیک می‌باشد. چنین افرادی دارای وظیفه انجام لانچ محصول، توسعه، بازاریابی، شرایط لجیستیک، فروش، رشد و سودآوری را در عین رسیدگی به ملزومات رگولاتوری و کیفیت بر عهده دارد. برای تبدیل شدن به یک استراتژیست محصول در حیطه بیوتکنولوژی، شما میتوانید مدرک تخصصی خود را در همین فیلد یا در رشته های مرتبط مانند مهندسی بیومدیکال، تولید محصولات بیولوژیک و ... دریافت کنید.
| میانگین درآمد ساليانه استراتژیست محصول: 108324 دلار |
نماینده فروش بیوفارما
اگر شما یکی از دانشجویانی هستید که دوست دارید وارد حوزه بیوفارما شده اما در مرکز آن نباشید، پس یک پست مدیریتی می‌تواند یک گزینه عالی برای شما باشد. یک شغل مدیریتی در بیوتکنولوژی به شما اجازه می‌دهد که در مشاغل غیر علمی مثل نماینده علمی یا مدیر اجرایی فروش فعالیت کنید. ملاقات با پزشکان، محققین، دانشجویان، کارشناسان و دانشمندان برای شما به عنوان یک فعالیت روزانه تلقی خواهد شد.
| میانگین درآمد ساليانه نماینده فروش در یک شرکت بیوفارما: 98527 دلار |
سخن پایانی
در چند سال اخیر، شرکتهای بزرگ بیوتک داخلی نیز توانسته‌اند به پیشرفت های قابل توجهی در حوزه تولیدات بیولوژیک برسند که تولید محصولات بیوسیمیلار همچون آنتی‌بادی های مونوکلونال و فاکتورهای رشد با استانداردهای جهانی از جمله این دستاوردها می‌باشد. اما هنوز هم حوزه بیوتکنولوژی در ایران مسیر پیشرفت طولانی را در پیش داشته و نیازمند متخصصین بیشتری در این حوزه می‌باشد تا پشتوانه علمی شرکت های بیوتک را تقویت کنند. با توجه به نکاتی که گفته شد ما در سورنا آکادمی تصمیم گرفتیم به کمک متخصصین و مدیران برترین شرکتهای این حوزه مسیر شغلی شما برای ورود به R&D شرکتهای دارویی رو طراحی کنیم و در قالب یک دوره 30 ساعته در اختیارتون بگذاریم.
0 نظر