یک چیز برای همه ما مشخصه: تعریف سلامت خیلی وقت است که تنها گرفتار جسم نیست. سلامت و بیماری در دنیای امروز ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، رفتاری و شرایط اجتماعی است. این تعریف متغییرهای زیادی را وارد کار می‌کند که در این بین روانشناسان به خاطر اهمیت سلامت روان، جایگاه‌های خاص خود را در بیمارستان و محیط‌های بالینی دارند.
در این مقاله اول از همه مشخص می‌کنیم کدام زیرشاخه‌های روانشناسی بالینی هستند و سر و کارشان با بیمارستان است. بعد بررسی می‌کنیم که یک روانشناس در بیمارستان چه نقش و وظایفی دارد؟ و در آخر هم با روتین این محیط کاری آشنا می‌شویم.
زیرشاخه‌های بالینی روانشناسی
پیشرفت روانشناسی به عنوان یک تخصص و رشته بهداشتی باعث شده است که چندین شاخه و تخصص پا به عرصه وجود بگذارند:
👈 روانشناسی بالینی
👈 روانشناسی سلامت (روانشناسی پزشکی یا طب رفتاری)
👈 نوروسایکولوژی بالینی
👈 روانشناسی مشاوره
👈 روانشناسی توانبخشی
👈 روانشناسی جامعه
👈 روانشناسی کودکان
روانشناسان و مراقب‌های بهداشتی
مراقبت‌های اولیه:
روانشناسان در این بخش مسئولیت ارائه مداخلات مهم تشخیصی و خدمات پیشگیرانه برای مشکلات روانی در مراقبت‌های اولیه را به عهده دارند و برای پیشگیری و ارتقای سلامت رفتاری بیماران تلاش می‌کنند.
مراقبت‌های ثانویه:
خدمات ارزیابی و تشخیص روانشناختی، درمان‌های روانشناختی و توانبخشی به گروه‌های مختلف سنی و گروه‌های خاصی از بیماران ارائه می‌شود. این گروه‌ها شامل کودکان تا افراد مسن و افراد با نیازهای ویژه مثل اختلال یادگیری، مغز آسیب دیده و عقب مانده ذهنی است.
مراقبت‌های سطح سوم:
وقتی بیماران دچار شرایط حاد و مزمن مثل سرطان باشند که زندگیشان را تهدید می‌کند، یک روانشناس عضو تیم درمان است تا از جنبه‌های روانشناختی بیمار مراقبت کند. همچنین نقش نوروسایکولوژیست‌ها در شناسایی، ارزیابی و مراقبت از بیماران با آسیب مغزی در حال افزایش است.
نقش روانشناسان در بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی چیست؟
روانشناسان ممکن است در یک تیم و یا به طور مستقل فعالیت کنند. با توجه به حوزه فعالیت آنها معمولا در واحدهای بهداشت روان و بیمارستان‌های روانپزشکی کار می‌کنند.
هیئت روانشناسی بالینی آمریکا به عنوان یک مرجع آموزشی خدمات معمول روانشناسان را شامل موارد زیر می‌داند:
👈 ارزیابی و تشخیص
👈 مداخله و درمان
👈 مشاوره با متخصصان و دیگران
👈 تهیه برنامه، نظارت و اداره
👈 ارائه خدمات روانشناختی
👈 آموزش و تحقیق در زمینه‌های مرتبط
ارزیابی بالینی: بیمار از نظر روانی چه وضعیتی دارد؟
از نقش‌های اصلی روانشناسان در بیمارستان‌ها، ارزیابی بالینی است. آنها از آزمایشات و آزمون‌های روان سنجی برای ارزیابی طیف وسیعی از عملکردها مثل هوش، شخصیت، انگیزه، استعداد، مشکلات روانی و... استفاده می‌کنند:
- ارزیابی‌های فکری مثل آزمون‌های ضریب هوش
- آزمایشات نوروسایکولوژیکال مثل Halstead Reitan
- مقیاس‌های شخصیتی (عینی و غیرعینی)
- مصاحبه‌های تشخیصی (ساختاریافته و نیمه ساختاریافته)
- نظارت روانشناختی و زیست رفتاری؛ و...
روانشناسان حرفه‌ای نیازهای درمان را تعیین می‌کنند، اطلاع می‌دهند و با گذر زمان درمان و ریسک را مدیریت می‌کنند.
مداخله و درمان بیماران
فعالیت عمده روانشناسان در ارائه مراقبت‌های بهداشتی، مداخله و درمان است. روانشناسان برای جلوگیری، درمان و اصلاح تعارضات عاطفی، اختلالات شخصیتی، آسیب شناسی روانی، نقص مهارت زمینه‌ساز پریشانی و اختلال عملکرد وارد عمل می‌شوند. انواع مختلفی از مداخله برای این اهداف استفاده می‌شود مثلا روان درمانی گروهی، اصلاح رفتار، روانکاوی و...
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کمتر از 25% شکایات جسمی که به پزشکان ارائه می‌شوند، علائم بیولوژیکی شناخته شده یا آشکار هستند و تعداد قابل توجهی از نظر پزشکی غیرقابل توضیح هستند که به مداخلات روانشناسی پاسخ می‌دهند. در نتیجه دخالت روانشناسی برای بهبود سلامت جسم، روان و کیفیت زندگی موثر و مقرون به صرفه است.
پزشکان هم گاه نیاز به مشاوره دارند
خیلی از روانشناسان به متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، بازرگانان و... مشاوره می‌دهند. برای مثال ممکن است پزشکی با روش‌های ناخوشایند درمان کنار نیایید پس روانشناس به او در مدیریت این مسئله کمک می‌کند. احتمال دارد یکی از مسئولین بیمارستان برای کاهش درگیری بین کارمندان و کاهش استرس از روانشناس بیمارستان مشورت بگیرد.
این مشاوره‌ها می‌تواند شامل ارزیابی، آموزش، تحقیق و درمان باشد.
امتیازات اداری: مدیران کارآمد
یک مدیر خوب کسی است که بتواند به خوبی رفتار افراد را درک کند پس روانشناسان می‌توانند به خوبی در این موقعیت بدرخشند. روانشناسان بالینی می‌توانند به عنوان رئیس بخش، واحد یا قسمت‌های دیگر فعالیت کنند. آنها می‌توانند مدیر برنامه‌های آموزشی، مراکز مشاوره روانشناسی دانشجویی، بخش‌های سرپایی بیمارستان و حتی شاید مدیر بیمارستان شوند!
همچنین در کمیته‌ها شرکت می‌کنند و اعضای فعال بخش خود هستند. روانشناسان بودجه‌ها را مدیریت می‌کنند، هدایت کارمندان چند رشته‌ای و پشتیبانی کارمندان حرفه‌ای را به عهده دارند. آنها سیاست‌ها و رویه‌هایی را برای برنامه‌ریزی و مسائل مربوط به پرسنل و ... تدوین می‌کنند. خلاصه در تمام فعالیت‌های مدیریت کیفیت بیمارستان‌ها و سایر مراکز درمانی شرکت و به آنها کمک می‌کنند.
تدریس و آموزش متخصصان سلامت
بخش زیادی از زمان یک روانشناس در بیمارستان صرف آموزش افراد می‌شود. آنها به اعضا کادر درمان از پزشکان و پرستاران گرفته تا دانشجویان و کارآموزان در مورد مباحث روانشناسی، رفتار انسان و علوم رفتاری آموزش می‌دهند.
نظارت و تحقیق پروژه‌های روانشناسی
روانشناسان بالینی و سلامت تمایل خاصی به تحقیق دارند. زمینه‌های مطالعه و تحقیق آنها شامل موارد زیر است:
1-توسعه و استانداردسازی ابزارهای بالینی برای آزمون‌های ارزیابی تشخیصی و بررسی اطمینان و اعتبار آنها
2-انطباق و آزمایش تأثیر مداخلات روانشناختی و بیولوژیکی برای ارتقا سلامت و غلبه بر اختلالات
3-مطالعاتی برای آشکار کردن جنبه‌های فرهنگی و بین فرهنگی اختلالات روانشناختی
4-بررسی تأثیر رفتار مثبت و منفی انسان بر سلامت جسمی
5-نظارت بر پروژه‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های کسانی که تحقیقات آنها دارای مولفه‌های روانشناختی است.
یک روز معمولی برای یک روانشناس که در بیمارستان کار می‌کند چگونه است؟
حال که با نقش و جایگاه کلی آشنا شدیم بد نیست ببینیم این نقش‌های مختلف برای یک نفر، چطور کنار هم قرار می‌گیرند؟ نقش روانشناس به تخصص و بزرگی بیمارستان محل کارش بستگی دارد اما اغلب کارهای روزانه از یک بیمارستان به دیگری یکسان است و شامل موارد زیر می‌شود.
همراهی دیگر کارکنان
بیمارستان‌ها 24 ساعته مشغول کار هستند و روانشناسی که صبح پا به بیمارستان می‌گذارد باید از اتفاقات شب قبل هم خبر داشته باشد. برای همه اعضای تیم مراقبت بیمار مهم است که ارتباط منظم داشته باشند تا بهتر عمل کنند.
بخشی از روز شما به عنوان روانشناس در جلسات مختلف با مددکاران اجتماعی، کادر درمان و دیگر روانشناسان و با بحث در مورد برنامه‌های درمان فعلی و هر چیز مهم که همه باید بدانند، می‌گذرد. این زمانی است که افراد درگیر در درمان برای رسیدن به یک برنامه منسجم گرد هم می‌آیند و فرصت خوبی برای هشدار دادن در مورد افکار خودکشی و رفتار خودآزاری برای ایمنی بیماران و کارکنان است.
مراقبت مستقیم از بیمار
همانطور که گفتیم بخش عمده روز یک روانشناس صرف مراقبت و رسیدگی به بیماران می‌شود. هر آنچه در یک جلسه درمانی گفته شد محرمانه است مگر اینکه تهدیدی وجود داشته باشد که بیمار ممکن است به خودش یا دیگران آسیب برساند.
گروه درمانی حول یک موضوع به بیماران کمک می‌کند که متوجه شوند در مبارزات خود تنها نیستند. طی این جلسات گاها شما با درمانگر دیگری همکاری می‌کنید.
مستند سازی: کاغذبازی‌های اداری
از جنبه‌های درمان گرفته تا ارتباطات بین افراد، همه چیز باید ثبت شود. اگر بیمار شما درگیر دادگاه باشد، این مستندات اهمیت دو چندان دارند. برای مثال اگر بیمار شما جرمی جدی مرتکب شده باشد، دادگاه باید از روند درمان و میزان موفقیت آن آگاه باشد.
ممکن است گاهی از روانشناسان خواسته شود تا در مورد بهبود وضعیت روانی بیمار شهادت دهند. این شهادت می‌تواند بر تصمیم دادگاه در مورد ادامه فرآیند برخورد با بیمار اثر داشته باشد؛ مثلا او را تحت درمان نگه دارند، به خانواده برگردانند و ... .
آخرین مسئله اما نه کمترین: خود مراقبتی
در آخر روز روانشناسان نیز انسان هستند و کار در محیط بیمارستان می‌تواند استرس و گاهی ناراحتی زیادی را برای آنها به وجود بیاورد. برای همین روانشناسان باید مراقب خود هم باشند؛ در این جهت می توانند با سایر روانشناسان صحبت کنند یا خود را در محیط های دوستانه قرار دهند.
کلام آخر
با شاخه‌های روانشناسی که می‌توانند در بیمارستان فعالیت کنند و نقش آنها آشنا شدیم و در آخر فهمیدیم این مسئولیت‌ها چطور در یک روز کنار هم قرار می‌گیرند. همیشه شگفتی‌هایی رخ می‌دهند که داستان ساز باشند اما معمولا آنها هم مثل دیگر مشاغل فعالیت‌های روتین خود را دارند.
روانشناسی تنوع و گستردگی زیادی دارد و محدود به بیمارستان و کلینیک‌های مشاوره نیست. شاید شما هم کنجکاو باشید که دانشجویان روانشناسی در آینده با چه محیط‌ها و عناوین شغلی‌ای طرف هستند، اگر اینطور است سری به پنل آینده من: روانشناسی بزنید تا پاسخ سوالات خود را بگیرید.
0 نظر