| تکنولوژی | | فارماسیوتیکال |

چگونه از چاپگرهای سه‌ بعدی در داروسازی استفاده کنیم؟

چگونه از چاپگرهای سه‌ بعدی در داروسازی استفاده کنیم؟
سارا درجزینی
نویسنده سارا درجزینی

اشتباهات پزشکی، سومین عامل مرگ و میر در آمریکا بعد از بیماری‌های قلبی و سرطان!

حتماً باورش برایتان سخت است؛ ولی سالانه بیش از 250،000 نفر در آمریکا به دلیل اشتباهات پزشکی جان خود را از دست می‌دهند!

ممکن است از خودتان بپرسید که چرا با وجود این همه پیشرفت در علوم پزشکی، تاکنون کسی به فکر کم کردن اشتتباهات پزشکی نبوده؟ و تاکِی باید عزیزان‌مان را به خاطر اشتباهات کوچک از دست بدهیم؟

خب، این خبر خوش را به شما بدهیم که با کشف چاپگرهای سه بعدی و گسترش کار با آن‌ها؛ مهندسین عزیز، دریچه‌ی جدیدی را به روی جامعه‌ی پزشکی باز کردند.

اما چاپگر سه بعدی کجا و خطای پزشکی کجا؟

برای اینکه جواب این سوال‌تان را بگیرید اول از همه باید پاسخ این دو سوال را بدانید:

👈چاپگر سه بعدی چیست و چگونه کار می‌کند؟

👈کابرد این چاپگرها در داروسازی چیست؟

به شما قول می‌دهیم بعد از خواندن این مقاله، مثل ما از طرفداران پر و پا قرص این موجودات به درد بخور و جذاب شوید. پس با ما در ادامه‌ی این مقاله همراه باشید.

چاپگر سه بعدی چیست و چگونه کار می‌کند؟

پرینترهای سه بعدی، ماشین‌هایی هستند که برای ساخت قطعات سفارشی مختلفی با دقت بالا و کاملاً مشابه یکدیگر استفاده می‌شوند.

یکی از کابردهای این چاپگرها، ساخت ماکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های معماری است. اگر یک ماکت را از نزدیک دیده باشید حتماً متوجه شدید که چقدر برش و تهیه اجزای آن ریزه کاری دارد و ساخت آن زمان بسیار زیادی می‌برد.

این چاپگرها در بسیاری موارد زمان ساخت ماکت‌ها را حتی به یک دهم کاهش می‌دهند و محدودیت‌هایی که در خلق یک ماکت سه بعدی وجود دارد را به حداقل می‌رسانند!!

اما چرا به این دستگاه "چاپگر" گفته میشود؟

تا به حال شده به هنگام عصبانیت یا برای خالی کردن افکارتان خیلی محکم کاغذ را خط خطی کنید؟

اگر روی کاغذ خط خطی شده دست بکشید، حتماً متوجه می‌شوید که خطوط فقط کاغذ را لکه دار نمی کنند، بلکه یک لایه‌ روی کاغذ ایجاد می‌کنند.

حالا تصور کنید به جای اینکه خودتان کاغذ را خط خطی کنید، چاپگر خانه‌ی شما، چند هزاربار یک حرف را روی خودش چاپ کند. چه اتفاقی می‌افتد؟

جوهرهای دستگاه، روی یکدیگر لایه‌ به لایه می‌نشینند و یک مدل سه بعدی کامل از آن حرف ایجاد می‌کنند.

چاپگرهای 3 بعدی در واقع از همین روش، برای خلق اشیا استفاده می‌کنند. این چاپگرها مواد را به صورت لایه به لایه اضافه می‌کنند تا یک شی سه بعدی تشکیل شود.

به همین دلیل تقریباً می‌شود گفت که با وجود این دستگاه، هیچ محدودیتی در خلق اشکال هندسی وجود ندارد و به راحتی می‌توان هر شکلی را تهیه کرد.

فقط کافی است شکلی که در ذهن‌تان است را به صورت یک مدل دیجیتال در بیاورید، این دستگاه طرح را به هزاران لایه افقی تقسیم می‌کند و برای اجرا به پرینتر می‌فرستد. سپس پرینتر از مواد مختلفی برای چاپ لایه‌های مختلف استفاده می‌کند و از هزازان لایه‌ی دو بعدی، یک محصول سه بعدی خلق می‌کند.

این ویژگی در پرینت دارو یعنی اگر خواستید قرص شما برای کودکان ظاهر خاصی بگیرد یا هندسه خاصی نیاز داشتید، جای نگرانی نیست و فقط باید طرح درست را به این چاپگر بدهید.

اما از پرینتر 3 بعدی تاکنون در چه صنایعی استفاده شده؟

جالب است بدانید که فناوری پرینتر 3 بعدی از دهه 1980، یعنی نزدیک به 40 سال پیش وجود داشته؛ اما تا یک دهه‌ی گذشته استفاده‌ی زیادی از آن نمی‌شده و تنها کاربرد آن محدود به تولید قطعات خودرو و ابزارآلات بوده است.

اما امروزه تقریباً تمام صنایع به دنبال راهی برای ورود این تکنولوژی به حرفه‌ی خود هستند، از معماری و عمران گرفته تا مهندسی پزشکی و داروسازی.

درست است که این تکنولوژی با کمی تاخیر به صنعت داروسازی وارد شده ولی به دلیل اهمیت و پتانسیل فراوان در حال حاضر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است. آینده نه چندان واضح این فناوری جلوی تایید داروهای چاپ سه بعدی را نگرفته است. 

اولین داروی پرینت 3 بعدی تایید شده توسط fda اسپسریتام

Aprecia Pharmaceuticals توانست در سال 2015 تایید FDA را برای اولین داروی پرینت سه بعدی بگیرد. Spiritam برای درمان تشنج در کسانی که صرع دارند، طراحی شده است.

فناوری این شرکت برای پرینت داروها ZipDose نام دارد و در بازار آمریکا در دسترس است. قرص Spiritam به محض تماس با آب دهان تجزیه می‌شود که یک مزیت اساسی برای بیمارانی است که با بلعیدن دارو مشکل دارند. وقت آن رسیده که با مزایای این تکنولوژی آشنا شویم.

پرینترهای سه‌بعدی چه کاربردی در داروسازی دارند؟

برای درک بهتر این موضوع هیچ چیز بهتر از یک مثال نیست.

آینده‌ای را تصور کنید که در آن افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن متعدد، مجبور نیستند چندین بار در روز، چند عدد دارو مصرف کنند. درعوض می‌توانند به لطف چاپ سه‌بعدی یک قرص، تمام داروهای مورد نیاز خودشان را یک بار در روز مصرف کنند.

داروهای دقیق و شخصی‌سازی شده

توانایی چاپ سه بعدی در تولید داروها با مشخصات دقیق متناسب با نیازهای بیماران خاص، باعث شده است که برخی از محققان ظهور داروهای دقیق تر و شخصی‌تر را با استفاده از این تکنولوژی پیش‌بینی کنند.

📝 مقاله پزشکی شخصی تحولی در حوزه ی سلامت

این فناوری به شما این امکان را می دهد تا قرص‌هایی در اشکال، اندازه‌ها و بافت و جنسی تولید کنید؛ که تولید آنها با استفاده از تکنیک های تولید سنتی بسیار دشوار است.

این تکنولوژی همچنین، توانایی تولید قرص‌هایی با امکان بلع آسان، سرعت انتشار مختلف و دارای طعم، مزه و ظاهری متفاوت و درنتیجه مقبولیت و رضایت بیشتر بیمار را به شما می‌دهد.

مزیت دیگر این قرص‌ها این است که می‌توانند حاوی چندین ماده فعال دارویی باشند، بنابراین می‌توان متناسب با سن، جنس، نژاد، وزن، ژنتیک و پروفایل‌ بیماری فرد داروی مخصوص به او را تولید کرد.

پرینتر سه بعدی

در نتیجه‌ی تمام موارد بالا و با تنظیم و ساخت داروی بهتر، حوادث جانبی کاهش یافته و خطرات داروها به خصوص برای داروهای دارای پنجره درمانی باریک کاهش می‌یابد.

برای درک بهتر، این بخش را نیز با یک مثال تمام می‌کنیم.

فرض کنید یک پیرمرد که تنها زندگی می‌کند و سال‌هاست مبتلا به فشارخون و دیابت است؛ مدتی است که به آلزایمر مبتلا شده ولی خودش و اطرافیانش از این موضوع خبر ندارند. او یک روز به دلیل عوارض ناشی از آلزایمر، داروی مربوط به دیابت خود که باید روزی دوبار مصرف شود را با دارویی که برای فشارخون مصرف می‌کند اشتباه گرفته و به دلیل افت قند خون و شوک هایپوگلایسمیک از دنیا می‌رود.

حال فرض کنید اگر این فرد از یک داروی مخصوص به خود که شامل تمام داروهایی که مصرف می‌کرد بود، چقدر احتمال داشت این اتفاق برایش بیفتد؟

پروفایل رهاسازی پیچیده

برای اکثر داروها با فرم معمول، یک پروفایل رهاسازی ساده وجود دارد که از ترکیب مواد داخل آن دارو به دست آمده‌است. درحالی که در فرم‌هایی که توسط پرینترهای سه‌بعدی ساخته می‌شوند، به دلیل وجود هندسه‌ی متفاوت، شکل متفاوت و گاها متخلخل و استفاده از داروهای متعدد، این پروفایل بسیار پیچیده است.

با توجه به این موضوع می‌توان با دستکاری داروی ساخته شده و شکل آن پروفایل آزادسازی آن را تغییر داده و یک داروی آهسته رهش تولید کرد که در محل خاصی باز می‌شود.

پرینتر سه بعدی

در آخر...

 به عنوان یک جمع بندی می‌توان گفت فناوری چاپ سه‌بعدی ابزاری باارزش و با پتانسیل بالا برای داروسازی است؛ که با آن می‌توان داروهای شخصی‌سازی شده و با محوریت نیازهای بیماران تولید کرد. تمام این مزایا در نهایت منجر به افزایش راندمان و سرعت تولید و کاهش هزینه‌های نهایی خواهد شد.

هزینه‌های استفاده از این تکنولوژی ممکن است در ابتدا به نظر زیاد و هنگفت به نظر برسد ولی در نظر داشته باشید، همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، سالانه صدها هزار نفر به دلیل خطاهای پزشکی جان خود را از دست می‌دهند و کشورها به همین دلیل هزینه‌های شدید و جبران‌ناپذیری را متحمل می‌شوند.

پس اگر از راهی باشد که بتوان از آن برای کاهش این هزینه‌ها و نجات جان انسان‌ها استفاده کرد نباید دریغ کرد.

📝پیشنهاد: بعد از این مقاله خوب است سری به مقاله فناوری چاپ سه بعدی زیستی بیندازید.

 

درباره نویسنده

سارا درجزینی

سارا درجزینی

سارا هستم؛ دانشجوی داروسازی دانشگاه شهید بهشتی. در زندگی‌ام به خیلی از حوزه‌ها سرک کشیده‌ام و به خیلی چیزها علاقه دارم ولی از یادگیری چند چیز خسته نمی‌شوم؛ اقتصاد، مارکتینگ، فیلم‌دیدن و البته زبان‌های مختلف! باور دارم مهم‌تر از اینکه کجا، چه کاری انجام دهیم؛ این است که ارزشمند باشیم و ارزش بیافرینیم چرا که در نهایت به قول اندی در رستگاری در شاوشنگ "چیزای خوب هیچ‌وقت نمی‌میرند!"

1 نظر

  • سعیده رحمت پور سعیده رحمت پور می گوید:

    مرسی از مطلب خوبتون😊

ارسال نظر