| فارماسیوتیکال |

چگونه در صنعت گیاهان دارویی فعالیت کنیم؟

چگونه در صنعت گیاهان دارویی فعالیت کنیم؟
ساره شهداب
نویسنده ساره شهداب

بیایید قدم به قدم پیش برویم تا بفهمیم چگونه می­‌توانیم وارد صنعت گیاهان دارویی شویم:

در این مقاله میخوانیم:
  •   صنعت گیاهان چیست و چه فایده‌ه­ایی دارد؟
  •  این صنعت چه فرصت‌های شغلی‌ای برای من دارد؟
  • مهارت‌های لازم برای ورود به صنعت گیاهان دارویی
  •  چگونه باید این مهارت‌ها را کسب کنم؟

 

صنعت گیاهان دارویی چیست و چه فایده­‌هایی دارد؟

صنعت گیاهان دارویی از کجا شروع شد؟ 

اولین داروهای دنیا از گیاهان دارویی بوده است و قدمت استفاده از گیاهان دارویی احتمالا به ابتدای خلقت بشریت بر­می­‌گردد. هنوز هم بسیاری از انسان‌­ها در نقاط مختلف دنیا به وسیله‌­ی دارو­های سنتی و گیاهی خود را درمان می‌­کنند و بسیاری از دارو­های موجود در بازار دارویی به نحوی به گیاهان دارویی مرتبط می‌­شوند. 

فارماکوگنوزی چیست؟ 

انجمن فارماکوگنوزی آمریکا این کلمه را به این شکل تعریف می­کند:" بررسی خواص فیزیکی، شیمیایی، بیوشیمیایی و بیولوژیک داروها و مواد اولیه‌ی دارویی که منشا طبیعی دارند و نیز جست‌وجو برای داروهای جدید با منشا طبیعی"

 فایده‌‌ی دانستن گیاهان دارویی و فارماکوگنوزی چیست؟

امروزه شرکت‌­های ­دارویی زیادی از فارماکوگنوزی برای بررسی و تولید داروهای جدید استفاده می‌­کنند. بنابراین فرصت­‌های زیادی در این حوزه برای دانشجویان و تازه فارغ‌­التحصیلان وجود دارد.

 

فرصت‌های شغلی صنعت گیاهان دارویی

زمینه‌ی‌ اشتغال در این صنعت

در ایران به علت تنوع گیاهان (حدود 8000 گونه گیاهی) که نزدیک به سی درصد آن جزو گیاهان دارویی هستند زمینه‌ی اشتغال در این صنعت بسیار فراهم است. از طرفی عموم مردم به علت تصور بی‌ضرر بودن داروهای طبیعی، تمایل بیشتری به دارو­های طبیعی دارند. اما حدود 90 درصد دارو­های موجود در داروخانه‌ها شیمیایی و سنتتیک هستند. بنابراین با اینکه کشور ما پیشینه­‌ی طولانی در زمینه‌ی دارو­های طبیعی دارد، اما در حال حاضر به فعالیت بیشتر در زمینه‌­های مختلف صنعت داروهای ‌­طبیعی نیاز دارد.

فعالیت­‌هایی مثل:

کازمتیک گیاهی (Herbal Cosmetic):

کازمتیک در واقع هر گونه فرآورده‌ای است که در تماس با سطح خارجی بدن شامل پوست، مو، دهان، صورت و دستگاه تناسلی قرار بگیرد و باعث تمیزی، بوی خوش و زیبایی شود. و زمانی که این فرآورده‌ها از پایه گیاه استخراج شوند وارد حوزه کازمتیک گیاهی میشنود.

مارکت کازمتیک گیاهی در جهان به علت افزایش آگاهی و تمایل به فرآورده­‌های طبیعی و همچنین رشد روزافزون مارکت فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی به طور کلی، بازاری در حال توسعه و مناسب برای فعالیت‌­های بیشتر است.

داروهای گیاهی (Herbal Medicine):

در ایران از 7000 سال پیش از میلاد مسیح، استفاده از گیاهان دارویی مرسوم بوده ‌است و و بعدها نیز ابوعلی‌­سینا، رازی و سایر دانشمندان ایرانی-­اسلامی در کتاب‌هایشان از خواص بسیاری از این گیاهان دارویی نام برده‌اند و آن­ها را طبقه‌بندی کرده‌اند.

امروزه نیز صنایع بسیاری در حوزه‌ی تولید مواد اولیه از محصولات گیاهی و تولید فرآورده نهایی دارویی و مکمل در کشور وجود دارد و زمینه‌ی مساعدی برای فعالیت­‌ شرکت­‌های مختلف در این حوزه وجود دارد. پس هنوز هم در این حوزه جای بسیاری برای خلاقیت و نوآوری و تحقیقات هست که دانشجویان و فارغ‌­التحصیلان رشته‌­های مرتبط مانند داروسازی، گیاه‌شناسی و مهندسی کشاورزی می‌­توانند در آن فعالیت کنند.       

        

مهارت‌های لازم برای ورود به صنعت گیاهان دارویی

صنعت تولید داروی گیاهی مانند تولید داروهای شیمیایی دارای ضوابط و قواعدی است که باید قبل از ورود به این صنعت آن را بیاموزیم. در اینجا از چند مهارت ضروری برای وارد شدن به این صنعت صحبت خواهیم کرد:

مهارت‌های تحقیقاتی:

اگر علاقه‌مند به تحقیق و توسعه در مواد بر پایه‌ی گیاهان دارویی هستید، مهارت کار در آزمایشگاه‌­های فارماکوگنوزی و یادگیری انواع روش­‌های تحقیق و انواع منابع موجود در این درس می‌­تواند برای شما مفید باشد. همچنین خلاقیت و نوآوری دو فاکتوری است که می­‌تواند به شما در این مسیر کمک فراوانی کند.

ایده­‌های جدید حتی می‌­تواند به شما کمک کند شرکت خودتان را تاسیس کنید!

مهارت‌های تحقیقاتی شما می‌تواند در حوزه‌های زیر باشد:

  •   تجربه درحوزه‌ی شیمی گیاهان و فرآورده‌­های طبیعی  
  •   تجربه‌ی عملی در کار با مکمل­‌های غذایی و فرآورده‌­های آرایشی بهداشتی مثل محافظت­‌کننده‌های پوست
  •   دانش عملی در جداسازی و استخراج مواد از مواد طبیعی
  •   دانش در حوزه‌ی شرایط مختلف حلالیت و دما در فرایند­ها
  •   دانش در حوزه‌ی گیاهان بومی مناطق مختلف و ویژگی­‌های آن‌ها

 

مهارت‌­های کنترل کیفی:

برای تولید یک دارو با پایه‌ی طبیعی حتما باید فرایند تولید، استانداردسازی و کنترل کیفی به دقت انجام شود. بنابراین مشابه سایر بخش‌های صنعت تولید دارو و مکمل، فرایند کنترل کیفی نقشی اساسی دارد.

مهارت‌­های مدیریت و توسعه فردی:

اگر قصد ایجاد شرکتی برای خودتان را دارید، این بخش مخصوص شماست. برای پیشرفت در حوزه‌های مختلف صنعت دارویی باید با انوع مهارت‌ها مانند خلاقیت، نوآوری، مدیریت منابع و نیروی انسانی آشنا باشید تا بتوانید در هر بخشی موفقیت­ کسب کنید. اگر دانشجو یا تازه فارغ‌­التحصیل هستید می‌­توانید با یادگیری این مهارت‌ها جایگاه خود را در صنعت دارویی پیدا کنید. 

 

چگونه باید این مهارت‌ها را کسب کنم؟

همه‌­ی مهارت‌هایی که در بالا گفته شد آموختنی است و شما می‌توانید این مهارت‌ها را از طرق زیر به دست آورید:

  • کورس­‌های آنلاین در حوزه مدیریت، صنعت داروسازی، فارماکوگنوزی و گیاهان دارویی
  • فراگیری دوره PHD فارماکوگنوزی در دانشگاه
  • گذراندن دوره‌های کارآموزی در شرکت‌های فعال در این حوزه
  • انجام کار­های تحقیقاتی در زمینه‌ی گیاهان دارویی در دانشگاه
  • دوره‌­های حضوری در این زمینه‌­ها

 

در آخر

خیلی از افرادی که وارد رشته‌ی داروسازی می‌شوند در اوایل کار تفکرات متفاوتی دارند. برای مثال بسیاری تمایل به خروج از کشور و ادامه تحصیل در دانشگاه‌های برتر دنیا دارند. برخی می‌خواهند در کارخانه‌های داروسازی مشغول به کار شده یا شرکتی تاسیس کنند. برخی هم می‌خواهند در ایران داروخانه‌های زنجیره‌ای راه بیندازند. اما سوال ما از شما واضح است: چرا  بیش از ۹۰٪ این افراد در نهایت در داروخانه‌ها مشغول به کار می‌شوند و تنها کمتر از ۱۰٪ به آن چیزی که می‌خواهند می‌رسند؟ نتیجه‌گیری مقاله ما یک چیز است: اگر واقعا تصمیم جدی دارید در یک حوزه متمرکز شروع به مطالعه و کسب مهارت کنید.

این دوره‌ها برایتان مفید است:

این مقالات برایتان جذاب است:

 

 

درباره نویسنده

ساره شهداب

ساره شهداب

ساره هستم دانشجوی داروسازی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران‌. ویژگی بارز من در اولین برخورد این است که پرانرژی و خوش‌خنده‌ام. از ته‌دل کار می‌کنم و بنظرم یا کاری را نباید قبول کرد، یا اگر قبولش کردی باید بهترین نتیجه را بدهد. خیلی از محیط و افراد اطرافم یادمی‌گیرم و سعی می‌کنم مطالبی که یادگرفتم و خواندم را با شما شریک شوم.

4 نظر

  • سید صادق حسینی سید صادق حسینی می گوید:

    سلام از مطلبتون استفاده بردم. ممنونم فقط یه اشتباه داشتید، در ایران 8000 گونه گیاه دارویی نداریم، بلکه از 8000گونه گیاهی. در ایران، 2300 گونه گیاه دارویی داریم. موفق باشید

    • تیم سورنا تیم سورنا جواب داده:

      سلام ممنون از توجه شما، بله اشاره درستی بود. اصلاح شد

  • اکبر نظرزاده اکبر نظرزاده می گوید:

    سلام دانشجوی بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان هستم، علاقه زیادی به کار روی پروژه های دارویی دارم ، ،خیلی ممنون میشم اگر در این مورد به بنده کمک کنید

    • تیم سورنا تیم سورنا جواب داده:

      سلام با آرزوی موفقیت برای شما، لینک دوره‌هایی که میتونه برای شما مفید باشه در انتهای مقاله قرار داده شد. ملاحظه بفرمایید باز هم اگر سوالی بود در خدمتیم

ارسال نظر