🧬مبحث: بیوتکنولوژی 📝مقاله قبلی: ایمونوتکنولوژی;بازوی ایمنی بیوتکنولوژی 📝مقاله بعدی: آیا برتری خاصی بین انواع مختلف واکسنهای کرونا وجود دارد؟ 💻مدرسه تکمیلی: مدرسه مقدماتی و پیشرفته بیوتکنولوژی 🖊شماره مقاله: 18 |
ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV را این روزها شاید کمتر کسی نشناسد. در سال ۲۰۱۸ ، در ایالات متحده آمریکا بیش از ۳۰۰ هزار نفر به دلیل سرطان دهانه ی رحم جان خود را از دست دادند که بیش از ۱۰ درصد این افراد در اثر آلودگی با ویروس یاد شده، به سرطان رحم مبتلا شده بودند.
امروزه بیش از ۱۰۰ نوع متفاوت از این ویروس شناخته شده و از این میان در حدود نصف آن ها، بر دستگاه تناسلی، دهان و حلق اثر گذار هستند.
جالب است بدانید بنا بر آمار اعلام شده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها ( CDC )، پاپیلوما شایع ترین عامل در میان عفونت های قابل انتقال از راه جنسی (STD ) بوده و این آمار رو به افزایش است. این ویروس همچنین قابلیت انتقال از طریق تماس پوستی را هم دارد! بیش از نصف مبتلایان اخیر به این ویروس در سنین ۱۵ تا ۲۴ سال هستند.
در ادامه، داستان واکسن HPV را آورده ایم. روزی روزگاری ...
محققین جوان دانشگاه در ینگه ی دنیا پی جست و جو!
این واکسن تاریخ ساز برای اولین بار در دانشگاه کویینزآیلند استرالیا ساخته شد. پروفسور ایان فریزر استرالیایی، ایمونولوژیست و مدیرعامل موسسهی کاربردی سازی پژوهشهای استرالیا و جیان ژو چینی، ویروس شناس و محقق حوزه ی سرطان در سال ۲۰۰۶ اولین نفراتی بودند که فناوری واکسن پاپیلوما را ابداع کردند.
البته آشنایی و اولین جرقههای همکاری این دو نفر به سال ۱۹۸۹ و دانشگاه کمبریج برمیگشت. از همان سال این دو نفر در پی حل مشکلی برای واکسن این ویروس بودند چرا که مشکل اصلی، انجام آزمایش های مربوط به توانایی آلودهسازی ویروس بود که بدون بافتهای زنده ممکن نبود.
القصه، ایان فریزر جوان در سال ۱۹۹۰ ژو را متقاعد می کند که به او در دانشگاه کویینزآیلند بپیوندد تا باهم روی واکسن HPV کار کنند.
این دو از همان سال شروع به کار کردن روی ویروس می کنند تا بتوانند با استفاده از فناوریهای حوزهی زیست شناسی مولکولی، مولکولهایی را بسازند که بتواند رفتار ویروس را در محیطهای آزمایشگاهی شبیهسازی کند.
یک سال بعد، ژیائویی سان، همسر جیان ژو و یکی از محققین این تیم، موفق میشود که ساختار یکی از پروتئینهای ویروس را در محیط آزمایشگاهی سرهم بندی کند و به نوعی گره کور داستان را باز کند.
ساختار واکسن HPV
معروفترین نوع این واکسن که با نام تجاری گارداسیل ۹ شناخته میشود، از ذرات شبه ویروسی خالصسازی شده کپسید و پروتئینهای آن تشکیل شده و دربرگیرندهی پروتئینهای ۶ – ۱۱- ۱۶- ۱۸- ۳۱- ۳۳- ۴۵- ۴۸ - ۵۲ و ۵۸ است.
به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها، این واکسن باعث پاسخ بالای سیستم ایمنی می شود و بیش از ۹۸ ٪ افرادی که دوز کامل واکسن را دریافت کردهاند غلظت بالایی از آنتیبادیها را در خونشان خواهند داشت.
البته در باب تزریق واکسن به گروههای خاص مانند خانمهای باردار هنوز ابهاماتی وجود دارد و نیاز به مطالعات بیشتری داریم.
توجه داشته باشید که برای دریافت ایمنی کامل ناشی از واکسن، باید هر سه دوز آن را تزریق کرد و البته هنوز مشخص نیست که تزریق یک دوز یا دو دوز چه اثراتی به همراه دارد. البته به هر حال این واکسن اجزای ژنتیکی ویروس را ندارد پس احتمال بیماری زایی آن به نسبت انواع دیگر واکسن کمتر خواهد بود.
گارداسیل در مسیر علم
اولین نوع واکسن HPV البته که در سال ۲۰۰۶ ساخته شده بود، گارداسیل ۹ نبود بلکه گارداسیل بود که برخلاف نوع جدیدتر آن تنها دربرگیرندهی پروتئین های شماره ی ۶- ۱۱- ۱۶ و ۱۸ بود.
بد نیست بدانید که واکسن سال ۲۰۰۶ تنها برای بانوان ساخته شد و نخستین نسخهی قابل استفاده و موثر بر آقایان در سال ۲۰۰۹ به بازار آمد.
پر واضح است که گارداسیل ۹ با این مشکل رو به رو نشد و در اولین نسخهی عرضه شده اش در سال۲۰۱۴، برای پیشگیری در هر دو جنس کاربرد داشت.
در بازار دارویی آمریکا از سال ۲۰۱۷ به بعد تنها نسخهی موجود گارداسیل۹ است و تزریق گارداسیل منسوخ شده است.
تجاری سازی؛ عرصه ی رقابت تنگاتنگ شرکت های داروسازی بزرگ
دانشگاه کویینزآیلند را که یادتان هست؟
بعد از این دانشگاه، مرکز پزشکی دانشگاه جورج تاون، دانشگاه روچستر و انستیتوی ملی سرطان آمریکا هم برای ساخت فرم نهایی واکسن به تیم کویینزآیلند پیوستند.
با این وجود فریزر و ژو تحت حمایت قانون پتنت آمریکا قرار گرفتند و در نهایت شرکت داروسازی مرک توانست با محققین به توافق برسد و امتیاز فروش و بازاریابی را بگیرد.
البته شرکت گلاکسو اسمیت کلاین هم یک سال بعد اقدام به ساخت واکسنی مشابه با نام تجاری سرواریکس کرد.
پایان خوش برای واکسن پرماجرا
در نهایت مرک توانست از سازمان غذا و داروی آمریکا برای گارداسیل در سال ۲۰۰۶ مجوز استفاده بگیرد و این واکسن تا پایان سال بعد در بیش از ۷۰ کشور دیگر هم مجوز گرفت.
همان سال اتحادیه ی اروپا سرویراکس را هم تایید کرد اما آمریکا تا سال ۲۰۰۹ به سرواریکس مجوز نداد.
بد نیست بدانید که ایان فریزر در سال ۲۰۰۶ برندهی جایزهی شهروند سال استرالیا شد و در سال ۲۰۰۸ هم جایزهی نخست وزیر برای علوم را گرفت.
اما جیان ژو در سال ۱۹۹۹ در اثر هپاتیت درگذشت و نماند تا ببیند که اثر بزرگ او و همکارش از مرگ چندین میلیون نفر جلوگیری کرده است؛ آن هم حداقل تا ۱۰ سال بعد از دریافت کامل واکسن!!
در ایران چه خبر ؟
در سال ۱۳۹۷ خبر از تولید واکسن ویروس پاپیلومای انسانی توسط دو شرکت دانش بنیان در ایران توسط دکتر رضا ملک زاده، معاون وقت تحقیقات وزارت بهداشت اعلام شد.
همچنین عنوان شد که غربالگریهای مربوط به سرطان رحم توسط متخصصین زنان در ایران انجام میشود و این خود، تاثیر بسزایی در کاهش آمار فوت خواهد داشت.
متاسفانه از میزان ابتلا به این ویروس در ایران آمار دقیقی در دست نیست.
البته مطالعه ای در سال ۱۳۹۲ در چهار استان کشور بر روی ۳۰۰۰۰ زن انجام شد و نشان داد که بالغ بر ۳۰۰۰ نفر HPV مثبت هستند!
"وی خاطرنشان کرد: آنچه از یافتههای منتشره بر میآید، این است که تا کنون مطالعه فراگیری در کشور که بتواند با حجم نمونه قابل تعمیم، شیوع HPV را در زنان و گروههای مختلف سنی نشان دهد، وجود ندارد و از سویی اغلب مطالعات در کشور در زمینه HPV در موارد سرطان و تعیین ارتباط آن صورت گرفته است."
برای اطلاعات بیشتر، تماشای لایو ما با دکتر عبدالغفاری در مورد واکسن HPV را از دست ندهید. |
کلام آخر
لحظات سرنوشت سازی در دنیای علم هست که مسیر بشریت را عوض میکند. مسیری که خواندید، از سال ۱۹۸۹ شروع شد و در سال ۲۰۰۶ اولین نقطهی آغاز یک پایان برای آن بود. مسیری که ما را به ریشه کن کردن این ویروس نزدیک میکند. عاملی که سالیانه حداقل باعث مرگ ۲۵۰۰۰۰ زن در دنیاست.
با این وجود به نقل از CDC در سال ۲۰۱۲ با تزریق این واکسن نرخ ابتلا در بین نوجوانان آمریکایی از ۱۱.۵ به ۴.۳ ٪ و زنان آمریکایی که در اوایل دهه ی سوم زندگی بودند از ۱۸.۵ به ۱۲.۱ ٪ رسیده بود.
به پایان ، از همیشه نزدیک تریم :)
0 نظر