بررسی صنعت داروسازی ایران

متاسفانه همه‌ی ما در دوران کرونا، شکست یا حتی ورشکست شدن بسیاری از کسب و کارها را به چشم دیدیم. کرونا به همه کسب‌وکارها و صنایع به خصوص صنعت داروسازی نشان داد که برای تبدیل چالش‌ها به پلی برای پیشرفت باید در حوزه‌ای که فعالیت می‌کنند آگاه و هوشیار باشند تا بتوانند تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند.

به همین دلیل اگر آینده‌ی کاری‌تان را در حوزه‌ی صنعت داروسازی می‌بینید، در سری مقالات آشنایی با صنعت داروسازی سعی می‌کنیم آنچه برای کار در این زمینه نیاز دارید، به شما یاد بدهیم.

صنعت داروسازی در جهان

تحولات جهانی خواسته یا ناخواسته بر اقتصاد کشورها تاثیر می‌گذارند. به عنوان مثال جنگ در یک کشور نفت خیز با تغییر دادن قیمت جهانی نفت، می‌تواند معادلات اقتصادی بسیاری از کشورها را بهم ‌بریزد و هزاران مثال دیگر.

اگر اقتصاد هر کشوری را یک ماشین در حال حرکت بدانیم، حوزه‌ی سلامت و بهداشت، قطع به یقین یکی از 4 چرخ این ماشین است؛ پس که اگر این چرخ پنجر یا کم باد شود، سرعت ماشین کند می‌شود یا به کل از حرکت می‌ایستد.

صنایع داروسازی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی حوزه‌ی سلامت به حساب می‌آیند و برای اینکه خودش عاملی برای پنجر شدن چرخ اقتصاد نباشد، باید متناسب با نیازهای روز پیش برود.

به عنوان مثال همه‌ی ما می‌دانیم که بیماری‌های عفونی مثل سل و پنومونی و سیاه سرفه مثل صدها سال پیش رایج نیستند و تغییر سبک زندگی، انسان‌ها را به سمت ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرطان، بیماری‌های قلب و عروق و دیابت سوق داده است. اینجا هنر یک سیاست گذار حوزه‌ی سلامت این است که بجای اختصاص بودجه بر داروهای عفونی، روی داروهای پیشرفته و پیچیده که معمولاً پرهزینه‌تر هم هستند سرمایه گذاری کند.

بگذارید یک مثال دیگربزنم. همه‌ی ما می‌دانیم که اکثر کشورهای توسعه یافته‌ی جهان رو به پیری هستند؛ یعنی میانگین سنی در این کشورها رو به افزایش است. (خدارو شکر در این یک مورد ایران هم مثل کشورهای توسعه یافته برخورد کرده است!!😉)

پس تقاضای تولید دارو برای قشر مسن جامعه و بیماری‌های آن‌ها مثل آلزایمر، فشارخون و ...روز به روز بیش‌تر خواهد شد و صنایع داروسازی باید این موضوع را در نظر بگیرند.  

البته آمارهای جهانی سهم بازار صنعت داروسازی در جهان را حدود یک هزار میلیارد دلار برآورد کرده که نسبت به سال‌های پیش، روند روبه رشدی داشته است.

این روند روبه رشد صنایع داروسازی در جهان و بالابردن کیفیت‌ داروهای تولیدی توسط 10 شرکت برتر دنیا ازجمله Johnson & Johnson، Pfizer،...، باعث شده کشورهای در حال توسعه مانند ایران، تلاش کنند صنعت داروسازی را در داخل کشور به یک حد مورد قبول در سطح بین الملل برسانند و با وجود تمام مشکلات پیش رو، حرفی برای گفتن داشته باشند.

                                                                                                               

صنعت داروسازی در ایران

نقش اقتصاد در صنعت داروسازی ایران

در حال حاضر، کشور ایران یکی از کشورهای پیشرو در صنعت داروسازی منطقه‌ی خاورمیانه به شمار می‌آید و نسبت به سایر کشورهای درحال توسعه رشد بسیار زیادی در این حوزه داشته‌است.

خبر خوب این است که ایران اخیراً قدم در مسیر تولید داروهای خاص در حوزه بیوتکنولوژی برداشته و پیشرفت‌های چشمگیری هم در این حوزه دارویی (حوزه‌ی بایوتکنولوژی) در سطح جهانی دادشته‌است.

به عنوان مثال دکتر محمدرضا کاظمعلی در وبینار وضعیت صنعت بیوتکنولوژی دارویی در ایران فرمودند:

ایران پس از کره و ژاپن جایگاه سوم تولید بیوسمیلارها در آسیا را دارد.

اگر نگاهی اجمالی بر آمار و ارقام داشته باشیم بهتر می‌توانیم به جایگاه صنعت داروسازی در ایران پی ببریم:

👈حدود 20 درصد از هزینه‌های درمان در ایران، در حوزه ‌دارویی هزینه می‌شود.

👈10 شرکت تولیدکننده بزرگ ایران حدود 50 درصد سهم بازار (Market Share) و 10 شرکت واردکننده برتر ایران حدود 73 درصد سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند.

👈داروهای آنتی‌بیوتیکی حدود یک ‌چهارم داروهای مصرفی در بازار ایران را در دست دارند.

👈حدود یک ‌سوم از فروش بازار (Market Sales) به داروهای برند اختصاص دارد.

👈با توجه به پیش‌بینی‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، فروش صنعت داروسازی ایران تا 2024، 15 درصد افزایش پیدا می‌کند.

📝همچنین بخوانید: اهمیت فارماکواکونومی یا اقتصاد دارویی چیست؟

صنعت داروسازی در ایران، چه فرصت‌ها و نقاط ضعف و قدرتی دارد؟

آنالیزهای صورت گرفته به روش SWOT از صنعت داروسازی ایران نشان می‌دهد که:

نقاط قوت صنعت داروسازی ایران (Strengths)

1. سهم بازار بزرگ در ناحیه خاورمیانه
2. نرخ بالا رشد جمعیت
3. استراتژی داشتن دولت برای به خودکفایی رسیدن در این صنعت
4. داشتن محدودیت‌های وارداتی

نقاط ضعف صنعت داروسازی ایران 

1. بیش‌تر تولیدات داخلی کشور داروهای اساسی و ارزان قیمت است و کم‌تر کسی پیدا می‌شود که با وجود انواع محدودیت‌ها، اقدام به تولید داروهای برند و گران قیمت بکند.
2. تقریباً بیش از نیمی از مواد اولیه داروها از خارج از کشور وارد می‌شوند.
3. قیمت گذاری‌ها در این صنعت به شدت تحت نظر دولت است و کنترل دقیقی اعمال می‌شود.

فرصت‌های صنعت داروسازی ایران (Opportunities)

1.مالیات کم در مورد داروهای ساخته شده خارجی که مشایه داخل ندارند.

2.افزایش تقاضا منطقه خاورمیانه برای داروهای ژنریک‌

3.بهبود مالکیت معنوی و شرایط رگولاتوری

4.نوسازی تدریجی امکانات مراقبت‌های بهداشتی

 

تهدیدهای صنعت داروسازی ایران (Threats)

1.تغییر سرعت نوسانات بازار و وقوع تحولاتی نظیر شیوع ویروس کرونا

2.عملکرد اقتصادی ضعیف از جانب دولت

3.عدم قطعیت در قوانین و مقررات

4.عدم وجود قوانین برای حمایت از حق ثبت اختراع

📝همچنین بخوانید: آنالیز SOAR در مقابل SWOT

بعد از اینکه متوجه شدیم در بازار دارویی ایران چه خبر است و چه می‌گذرد، می‌توانیم با نگرش و دید بهتری قدم در این مسیر بگذاریم؛ چه به عنوان یک تولیدکننده دارو که بداند چه دارویی سود بیش‌تری به شرکتش تزریق می‌کند، چه به عنوان یک کارآموز که بداند در کدام قسمت از این صنعت بزرگ فعالیت کند و چه به عنوان یک دانشجو داروسازی که بداند هدفی که مشخص می‌کند با کدام یک از سیاست‌های صنعت داروسازی همخوانی دارد تا در آن مسیر قدم بردارد.

 

برای اینکه بدانیم شرکت‌های داروسازی ایران چه عملکردهایی از خود در بازار دارویی ایران گذاشته‌اند، باید یک سری پارامترهایی را مشخص کنیم تا از آن جنبه به مقایسه شرکت ها بپردازیم.

در این مطالعه، فرض بر این است که کلیه جنبه‌های موثر بر سودآوری  شرکت‌ها در حاشیه سود (Margin) گنجانده شده است؛ بنابراین در مورد انتخاب شرکت‌های داروسازی برتر، اولویت با شرکت‌هایی است که حاشیه سود ناخالص‌ بالاتری از متوسط صنعت داروسازی در ایران (40 درصد) داشته باشند. در این مقایسه، شرکت ‌ها به چهار دسته تقسیم بندی شده‌اند:

A: در این گروه (Top Group) حاشیه سود، بالای 40 درصد تعریف شده است.

B: در این گروه (Average Group) حاشیه سود ناخالص، بالاتر از میانگین صنعت داروسازی است که با توجه به پارامترهایی که آورده شده، مقایسه بین این چند شرکت صورت گرفته و سپس اولویت‌بندی انجام شده‌است.

C: در این گروه (Average Group) حاشیه سود ناخالص مشابه گروه B است. به گونه‌ای که معادل متوسط صنعت یا بالاتر است؛ اما تفاوت این است که کنترل بر بازار محصولات این شرکت‌ها پایین است یا اینکه درصد بسیار بالایی از محصولات را در بازار اشباع تولید می‌کنند. این یک تهدید جدی برای سودآوری این شرکت‌ها در آینده محسوب می‌شود.

D: در این گروه (Weak Group) حاشیه سود ناخالص، زیر متوسط صنعت است که مطابق جدول زیر اولویت‌بندی را مشاهده می‌کنید:

با توجه به تقسیم بندی‌های شرکت‌های ژنریک ساز بر اساس آنالیزهای صورت گرفته، می‌توان دریافت که بعدها شرکت‌های برندساز و شرکت‌هایی که در حوزه بایوتک فعالیت می‌کنند جای این شرکت‌های قدیمی را خواهند گرفت اما در حال حاضر چرخه شرکت‌های ژنریک ساز با توجه به تقاضاهای کشور و منطقه به این نوع داروها، بهتر کار می‌کند و سودآوری بیش‌تری برای دولت و هزینه کم‌تری رل برای مردم داشته‌است.

و در آخر...

فرقی نمی‌کند چند سال دیگر تصمیم دارید، در یکی از بهترین نقاط شهر داروخانه بزنید یا مدیر یک بخش از شرکت دارویی شوید؛ قبل از شروع یا ورود به هرکاری لازم است با اصول اولیه آن آشنا شوید. 

به همین دلیل در این مقاله سعی کردیم با برخی مثال‌های ساده، صنعت داروسازی ایران را از جوانب مختلف بررسی کنیم و یک دید کلی از مزایا و معایب ورود به صنعت داروسازی به شما بدهیم.

برای مطالعه بیشتر در زمینه صنعت داروسازی، حتما مدرسه صنعت داروسازی (اینفیو) را مشاهده کنید.

یادتون باشه ما با شنیدن دغدغه‌ها و نظرات‌تون با انگیزه بیش‌تری می‌نویسیم و خستگی از تن‌مون در میره؛ پس با ما در ارتباط باشید.