چگونه یک ژورنال‌کلاب خوب برگزار کنیم؟

آیا تا به حال در یک ژورنال‌کلاب علمی شرکت کرده‌اید؟ اگر پاسختان بله است، پس شما با مفهوم آن آشنایی دارید. اما اجازه بدهید برای آن دسته از افرادی که تاکنون سعادت شرکت و یا برگزاری یک ژورنال‌کلاب را نداشته‌اند تعریفی مختصر از اینگونه جلسات ارائه بدهم.

ژورنال‌کلاب‌ها جلساتی هستند که در آن محققان و افراد علاقه‌مند به یک مبحث دورهم جمع می‌شوند تا درباره‌ی مقالاتی که توسط همکاران و پژوهشگران دیگر نوشته شده است به مباحثه می‌پردازند. اینگونه جلسات به محققان کمک می‌کند تا همگام با آخرین یافته‌ها حرکت کنند، کلیدی‌ترین مهارت‌های فکری را تمرین کنند و مهارت و قابلیت ارائه، مباحثه و مناظره را در خود پرورش دهند.

امروزه ژورنال‌کلاب‌های آنلاین که در پلتفرم‌های آنلاین برگزار می‌شوند، محبوبیت زیادی در بین موسسات و مراکز تحقیقاتی پیدا کرده‌اند.

 

در یک ژورنال‌کلاب خوب، شرکت‌کنندگان در یک مباحثه زنده شرکت می‌کنند و در کنار یکدیگر با دقت و صداقت نقاط ضعف و قوت یک پژوهش را بررسی و ارزیابی می‌کنند. با این کار بینش درستی برای تحقیقات خودشان در آینده به دست می‌آورند و یاد می‌گیرند از چه اشتباهاتی در پروژه‌های خودشان دوری کنند و چه کارهایی را برای تسهیل کارشان انجام دهند. همچنین با گوش دادن به ایده‌ها و مطالب جدید، انگیزه می‌گیرند و برای پژوهش‌ها و پروژه‌های جدید ایده می‌گیرند.

اما همیشه همه چیز به این خوبی‌ای که گفتم نیست! برخی ژورنال‌کلاب‌ها آن نتایج مطلوب و رویایی که پیش‌تر گفته شد را با خود به ارمغان نمی‌آورند. دلایل این اتفاق متنوع است. ممکن است افراد از بیان نظرات و تفکراتشان هراس داشته باشند. ممکن است هدف شرکت بعضی افراد در اینگونه جلسات تنها گذران وقت و تفریح باشد. در این صورت تنها چیزی که عاید شرکت‌کنندگان این جلسات می‌شود، وقت تلف‌شده و دستی خالیست!

خب ممکن است بگویید حالا که چی؟! چون همه چیز خوب نیست بنشینیم و زانوی غم در بغل بگیریم؟ خیر. در ادامه با من همراه باشید تا نکات کاربردی برای برگزاری یک ژورنال‌کلاب موفق و باکیفیت را در کنار هم بررسی کنیم.

1. ژورنال‌کلاب‌هایتان را به صورت مستمر و روتین‌وار برگزار کنید.

ژورنال‌کلاب خود را در فواصل مقرر، روز و ساعت معین و مکان مشخصی برگزار کنید؛ با این کار ژورنال‌کلاب شما به بخشی از برنامه‌ و روتین افراد تبدیل می‌شود. توجه کنید زمانی که برای برگزاری جلسات در نظر می‌گیرید کمترین هم‌پوشانی را با برنامه‌ی کاری افراد علاقه‌مند داشته باشد. مثلا می‌توانید آن را در ساعات نهار برگزار کنید و از افراد دعوت کنید تا در حین شرکت در جلسه و گوش دادن به ارائه به خوراک خود هم برسند! یک گزینه‌ی بهتر هم ساعات استراحت عصرگاهی است که دوستان به صرف قهوه و عصرانه می‌توانند در این جلسات شرکت داشته باشند.

 

2. یک یا چند لیدر برای آن مقرر کنید.

تعیین یک یا چند لیدر برای قبول مسئولیت برگزاری برنامه ژورنال‌کلاب می‌تواند در موفقیت آن تاثیر به‌سزایی داشته باشد. از جمله مسئولیت‌های یک لیدر سازمان‌دهی ژورنال‌کلاب و تسهیل برگزاری آن است (شروع و پایان آن راس ساعات مقرر اتفاق بیافتد، اطلاع‌رسانی‌ها ومعرفی‌های لازم را در حین برگزاری جلسه انجام دهد و مناظرات و مباحثات را کنترل کند).

لیدرهای ماهر فضای ژورنال‌کلاب را طوری تعبیه می‌کنند که افراد به راحتی بتوانند تفکرات و نظرات خودشان را بیان کنند. در واقع یکی از مهم‌ترین وظایف لیدر این است که هیجان و انگیزه برای مشارکت در مباحثات را در بین افراد حاضر در جلسه ایجاد کند. همچنین آن‌ها این فرصت را برای دیگر افراد ایجاد می‌کنند تا زمانی که آمادگی‌های لازم را داشتند، خود سامان‌دهی و نظارت بر ژورنال‌کلاب را بر عهده بگیرند. لیدرهای موفق، به سایر شرکت‌کنندگان انگیزه می‌بخشند تا از لحاظ شخصی یا حرفه‌ای رشد کنند.

3. برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی داشته باشید

مهم‌ترین عامل موفقیت یک ژورنال‌کلاب نظم آن است. با رعایت نکاتی که اکنون به آن‌ها اشاره می‌کنم به ژورنال‌کلابتان سروسامانی بدهید!

الف) فرمت و قالب ژورنال‌کلاب شما باید ثابت و نامتغیر باشد تا شرکت‌کنندگان با آن خو بگیرند.

ب) برنامه‌ریزی زمانی برای برگزاری ژورنال‌کلاب‌ها و همچنین برنامه‌‌ی مربوط به موضوع هر جلسه و ارائه‌دهنده‌ها را از قبل تعیین کنید و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهید تا بدانند چه روزی خودشان باید ارائه داشته باشند، چه مقاله‌ای در ژورنال‌کلاب بعدی ارائه می‌شود تا بتوانند پیش‌مطالعه‌ای بر روی آن داشته باشند و ... .

ج) جلسه را بخش‌بندی کنید و بین هر بخش اطلاع‌رسانی‌ها و یادآوری‌های لازم را انجام دهید.

د) راهنما و یا ساختاربندی‌ای که باید در ارائه‌ها رعایت شود را از قبل در اختیار ارئه‌دهنده قرار دهید.

ه) تعداد شرکت‌کنندگان حاضر در هر جلسه را ثبت کنید تا بتوانید پس از مدتی به یک دید کلی برسید و طبق آن بودجه‌ و امکانات مناسب را به جلسات خود اختصاص دهید.

و) در انتهای هر جلسه به همه‌ی شرکت‌کندگان فرم نظرخواهی بدهید تا بتوانید عواملی که به پیشرفت ژورنال‌کلابتان کمک می‌کند را شناسایی کنید و مشکلات را برطرف نمایید.

4. قبل از شرکت در ژورنال‌کلاب، مقاله مورد نظر را مطالعه کنید.

پیش‌مطالعه به شما کمک می‌کند اطلاعات زمینه‌ای خود را تکمیل کنید تا بتوانید در مباحثات حضور موثری داشته باشید. در حالت ایده‌آل و رویایی، تمام شرکت‌کنندگان قبل از برگزاری جلسه مقاله مورد نظر را مطالعه کرده‌اند و به صورت فعال و موثر در جلسه مشارکت دارند. در بعضی ژورنا‌کلاب‌ها یک یا دو نفر، علاوه بر خود ارائه‌دهنده، تعیین می‌شوند تا مقاله را به صورت کامل مطالعه کنند و به پیشبرد مباحثه با طرح سوالات کمک کنند. برای تعیین این افراد نیز مسئول ژورنال‌کلاب باید از پیش برنامه‌ریزی کند و برنامه را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دهد.

5. یک اجتماع بسازید.

لیدرها و مسئولین برگزاری ژورنال‌کلاب باید یک فضای دوستانه و صمیمی ایجاد کنند تا اعضا بتوانند در آن با خیال راحت از نظرات و تفکراتشان صحبت کنند و هر پرسشی که دارند مطرح کنند. ایجاد این فضای دوستانه کمک می‌کند شرکت‌کنندگان مشارکت کافی را در جلسه داشته باشند و در انتها نیز رضایت خاطر آن‌ها نسبت به ژورنال‌کلاب شما افزایش یابد.

یکی از بهترین راه‌ها برای ایجاد این فضا، سرو کردن غذا و یا نوشیدنی حین برگزاری جلسه است. خوردن و آشامیدن در کنار هم به نزدیکی و صمیمیت هر چه بیشتر اعضا کمک می‌کند و فضا را کمی برای آن‌ها غیر رسمی‌تر کرده تا بتوانند به راحتی با یکدیگر بحث کنند که خود باعث می‌شود ایده‌ها و نظرات بیشتری در جمع مطرح شود. همچنین شما با سرو غذا و یا نوشیدنی کمی افراد را وسوسه می‌کنید تا به خاطر استفاده از این خوراکی‌های لذیذ باز هم به جلسات شما بیایند.

6. مقالات را با دقت انتخاب کنید.

مقاله‌ای که برای ارائه انتخاب می‌کنید باید مطابق با نوع مخاطبان و اعضای ژورنال‌کلاب شما باشد. پس سعی کنید درباره‌ی مخاطبان و پژوهشگرانی که در ژورنال‌کلاب‌هایتان شرکت می‌کنند اطلاعات لازم را کسب کنید تا با انتخاب مقالات مربوط به حوزه مورد علاقه و یا حوزه‌ی پژوهشی آن‌ها، حضور آن‌ها را در جلسات تضمین کنید.

البته ناگفته نماند که با وجود اینکه انتخاب یک مقاله که قبلا هم برای پژوهش‌ها و پروژه‌ها قبلی آن‌ را مطالعه کرده‌اید کار آسان‌تری است اما اگر بتوانید مقالاتی خارج از حوزه‌ی پژوهشی و مطالعتی خود را نیز ارائه دهید، هم به خودتان و هم به دوستانتان برای بازتر شدن دیدشان و یافتن ایده‌های نو و تازه کمک شایانی کرده‌اید.

7. ارائه‌هایی گیرا و جذاب داشته باشید.

به طور قطع تا الان ارائه‌های کسل‌کننده‌ی بسیاری را دیده‌اید که سعی کرده‌اند در آن با مطالب به قول خودمان قلمبه سلمبه و یا اسلایدهایی پر متن بر ارزش ارائه‌شان بیافزایند اما نتیجه کاملا برعکس بوده است. اما چگونه می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد؟

به عنوان یک لیدر و یا برگزارکننده‌ی ژورنال‌کلاب می‌توانید این نکات را به ارائه‌دهندگان گوشزد کنید:

الف) با یک چرا؟ ارائه‌ی خود را آغاز کنید.

به دیگران بگویید هدف شما از انتخاب این مقاله برای ارائه چه بوده است و چرا به نظر شما این مقاله ارزش مباحثه و وقت شما را دارد.

ب) ارائه‌ای مختصر و مفید داشته باشید.

تنها نکات کلیدی مقاله را خلاصه کنید و ارائه دهید. البته اطلاعات زمینه‌ای لازم را نیز به مخاطبین بگویید اما هیچگاه بیش از حد به جزئیات نپردازید. اگر نیاز بود به جزئیات اشاره کنید بهتر است این کار را در زمان مباحثه‌ انجام دهید.

ج) اطلاعات پیچیده را ساده‌سازی کنید.

پیچیده‌ترین ایده‌ها، روش‌ها و تکنیک‌ها را می‌توان به سادگی با جلوه‌های بصری به مخاطبین منتقل کرد. از نوشتن متن‌های پیچیده و طولانی در اسلایدهایتان پرهیز کنید چون هیچکس آن‌ها را نخواهد خواند.

د) حواستان به فضای خالی اسلایدها باشد.

هیچگاه از متن‌های طولانی و با فونت ریز در اسلایدهای خود استفاده نکنید. حتی از تعداد زیادی عکس هم در یک اسلاید استفاده نکنید. بهتر است تمام مطالب را به قسمت‌های کوچک تقسیم کنید و در تعداد اسلایدهای بیشتری ارائه دهید.

ه) شروع مباحثه را خود بر عهده بگیرید.

در انتها خلاصه‌ای از نظراتتان درباره‌ی مقاله ارائه دهید. نقاط قوت و ضعف آن چه بوده است؟ چه سوالاتی هنگام مطاعه مقاله برای شما پیش آمده است؟

8. سعی کنید جذابیت ژورنال‌کلابتان را حفظ کنید.

هر از چند گاهی روتین‌ ژورنال‌کلابتان را از بین ببرید تا جذابیت آن حفظ شود. می‌توانید از سخنران‌های صاحب‌نظر خارج از سازمان خود دعوت کنید تا در ژورنال‌کلابتان حضور بیابند.

از یک دانشمند بخواهید پژوهش‌های خود را ارائه دهد.

از یک شرکت بیوتک بخواهید درباره‌ی تکنولوژی‌های خود ارائه‌ای داشته باشد.

از یک سخنران دعوت کنید تا درباره‌‌ی زمینه‌ها و ظرفیت‌های حوزه‌ها مختلف پژوهشی صحبت کند.

9. به دنبال راه‌هایی برای پیشرفت باشید.

به طور مستمر و هرچند ماه یکبار از مخاطبین ژورنال‌کلابتان نظرخواهی کنید. همچنین در انتهای هر جلسه به شرکت‌کنندگان فرم‌های نظرسنجی بدهید.

علاوه بر این نظرسنجی‌ها، سعی کنید به اتفاقاتی که در طول یک جلسه اتفاق می‌افتد دقت کنید. آیا تمام اعضا در طول جلسه با اشتیاق مشارکت لازم را دارند؟ آیا شما هربار برا مباحثه وقت کم می‌آورید؟ با این کار می‌توانید دید بسیار روشنی از نقاط قوت و ضعف ژورنال‌کلابتان بیابید.

سخن آخر

در این مقاله 9 نکته برای ارائه‌ی یک ژورنال‌کلاب موفق را بررسی کردیم. مهمترین نکته‌ای که باید در یک ژورنال‌کلاب رعایت شود این است که همه‌ی افراد در آن، فرصت ارائه‌ی نظرات خود را داشته باشند و اشتیاق اعضا نیز برای این کار حفظ شود. اگر دوست دارید درباره‌ی نحوه‌ی ارائه در یک ژورنال‌کلاب اطلاعات کسب کنید از این مقاله غافل نشوید.