اگر داروساز هستید قطعا با این موقعیت در هنگام کار در داروخانه مواجه شده‌اید که یک بیمار با یک نسخه در دست پیش شما می‌آید و شما هیچ اطلاعی از داروهای قبلی و داروهایی که در حال حاضر در حال مصرف است ندارید و هیچ داده‌ای از سوابق پزشکی این فرد نیز در دسترستان نیست. با توجه به شلوغی داروخانه نیز فرصت نمی‌کنید تمامی این اطلاعات را به طور کامل و دقیق از بیمار یا فرد مراجعه‌کننده بپرسید. به همبن دلیل با اعتماد به پزشک تجویزکننده‌ی داروها، اقلام مورد نیاز را به بیمار می‌دهید و به بیمار بعدی رسیدگی می‌کنید. همین عدم در دست داشتن اطلاعات کافی و دقیق درباره‌ی بیماران می‌تواند باعث به خطر افتادن جان آن‌ها شود و احتمال خطاهای پزشکی را چندین برابر کند. اما آیا برای این مسئله راه‌حلی نیز وجود دارد؟
در حال حاضر در عصری زندگی می‌کنیم که کسب‌وکارها برای موفقیت نیازمند اتخاذ برنامه‌ها بر اساس دیدگاه مشتری-محور هستند (بر خلاف نگاه سنتی محصول-محور). حوزه‌ی سلامت نیز از این قاعده مستثنی نیست و فعالین این عرصه بیش از پیش به دنبال برطرف کردن نیازهای به روز شده‌ی مخاطبانشان هستند.
پیشرفت تکنولوژی نیز به کمک افراد و کسب‌وکارها آمده است تا بتوانند خدمات خود را با کیفیت بالاتر و در سریع‌تر به مشتریان خود برسانند. یک نمونه از کاربرد تکنولوژی در راستای ارتقای کیفیت خدمات سلامت در جهان، استفاده از پرونده‌ی دارویی بیماران PMR (Patient Medication Record) در داروخانه‌ها برای کاهش خطاها و ارائه‌ی بهترین درمان به بیماران است.
در این مقاله به سیستم PMR و کاربرد و اهمیت آن در داروخانه‌ها می‌پردازیم.
PMR چیست؟
PMR یک راه برای ذخیره‌ی تمامی اطلاعات مربوط به داروهایی است که یک بیمار مصرف می‌کند صرف نظر از شخص و داروخانه‌ی عرضه‌کننده‌ی داروها. این پرونده شامل اطلاعات بسیار کاربردی نظیر:
- دوز مصرفی داروها (با فرمت و قالبی بسیار ساده و قبل فهم)
- تصویری از فرم مصرفی دارو (قرص، کپسول و ...). البته این مورد ضروری نیست
- دلیل تجویز و مصر ف دارو
- دستورالعمل‌های مربوط به نحوه‌ی مصرف داروها که می‌تواند برای هر بیمار مختص به خودش باشد
با پر کردن پرونده‌ها به طور منظم می‌توان این اطلاعات را ذخیره و از این اطلاعات در دفعات بعدی نیز استفاده کرد که خود سبب صرفه‌جویی در وقت می‌شود. اما در نسخه‌های دیجیتال PMR باید از امنیت و حفظ اطلاعات شخصی بیماران اطمینان حاصل شود.
مزایای این خدمت برای بیماران چیست؟
- کمک به ثبت فرآیند تحویل و عرضه‌ی داروها و ارائه‌ی توصیه‌ها و مشاوره‌های دارویی توسط داروسازان
- ثبت داده‌های مربوط به وضع سلامت بیماران و اشتراک‌گذاری آن‌ها با تمامی مراکز ازائه‌ی خدمات درمانی
- ارائه‌ی اطلاعات دارویی بیماران به پزشکان آن‌ها
- شناسایی بیماران در معرض خططرات ناشی از عوارض جانبی داروها و ارائه‌ی خدمات پشتسیبانی قوی‌تر
- ثبت داده‌های مربوط به بیماران مبتلا به آلرژی‌ها و شرایط خاص و کمک به ارائه‌ی خدمات به اینگونه بیماران با سرعت بیشتر و دقت بالاتر
اما این سیستم چه کاربردهایی برای داروسازان دارد؟
PMR در ساده‌ترین حالت خود به داروسازان کمک می‌کند تا از داورهای جدید تجویز شده برای بیمار با خبر شوند، از اعتبار تقاضا برای داروهای بدون نسخه اطمینان حاصل کنند و هنگامی که بیماران تا قبل از مراجعه‌ی مجددشان به پزشک نیازمند داروهای خود هستند این امکان را به داروخانه‌ها می‌دهد تا بتوانند نیاز آن‌ها را به طور موقت برطرف کنند.
ثبات در ارائه‌ی توصیه‌های دارویی متناسب هر شخص با وجود مراجعه به داروخانه‌های متفاوت
بیماران برای دریافت توصیه‌های مربوط به داروهای جدید تجویز شده نیازمند مراجعه به داروسازان در دارودخانه‌ها هستند. داروساز نیز برای ارائه‌ی اطلاعات درست نیازمند دسترسی به داروها و نسخه‌های پیشین بیمار است. در نتیجه این خدمات توسط داروسازان تنها در دو حالت قابل ارائه هستند، یا بیمار برای تهیه‌ی داروهایش به طور ثابت به یک داروخانه مشخص مراجعه کند و یا اینکه داروخانه‌ها به اطلاعات بیماران به صورت اشتراکی دسترسی داشته باشند. امکان رعایت کردن مورد اول به صورت مداوم وجود ندارد، به همین دلیل استفاده از PMR به داروساران این امکان را داده است تا بتوانند اطلاعات دارویی بیماران را در این قالب به اشتراک بگذارند.
کاهش خطاهای پزشکی
این تکنولوژی در کاهش خطاهایی که هنگام بستری بیماران در بیمارستان پیش می‌آید نیز نقش بسیار مهمی دارد و به کادر درمان در بیمارستان این امکان را می‌دهد تا به طور دقیق و کامل از داروهای مصرفی بیمار پیش از بستری شدن اطلاع یابند. همچنین از این سیستم می‌توان برای بررسی تداخلات دارویی و عوارض دارویی مورد مصرف توسط بیمار با داروهای جدید استفاده کرد تا کمترین خطر را برای بیمار ایجاد کنند.
ثبت نظرات بیماران برای انتخاب مناسب‌ترین دارو
در دسترس بودن اطلاعات بیماران برای داروسازان به آن‌ها کمک می‌کند مشاوره‌ی بهتری برای مراجعین داروخانه‌ها ارائه دهند. زیرا در این پرونده‌ها می‌توان بازخوردها و نظرات خود بیماران نسبت به داروها را نیز ثبت کرد. بیماران خود بهترین منبع برای جمع‌آوری اطلاعات جهت انتخاب بهترین و متناسب‌ترین دارو هستند. داروسازان با ارتباط برقرار کردن با بیماران و ثبت نظرات آن‌ها می‌توانند پروسه‌ی انتخاب کارآمدترین و همچنین به صرفه‌ترین داروها را تسهیل کنند.
کمک به یافتن بهترین درمان برای بیماری‌های مزمن
بررسی نتایج حاصل از مصرف و تجویز داروهای متفاوت برای بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، می‌تواند به یافتن کارآمدترین درمان اینگونه بیماری‌ها کمک شایانی کند. از طریق ادغام پرونده‌های پزشکی و PMR می‌توان به داده‌های دقیقی از روند بهبود بیماران رسید که می‌توان از آن‌ها در پژوهش‌ها استفاده کرد.
شناسایی بیمارهایی که به مصرف داروهای خود پایبند نیستند
بیمارهایی که داروهای خود را به طور منظم مصرف نمی‌کنند هزینه‌های زیادی را در اثر هدررفت داروها و نتیجه نگرفتن و عدم درمان بیماران به جامعه تحمیل می‌کنند. در صورتیکه این بیماران بدانند برروی رفتار آن‌ها نظارت انجام می‌شود، احتمال ترک این رفتار در آن‌ها بالا می‌رود و به همین علت شناسایی و اعمال کنترل بر اینگونه بیماران امری پراهمیت است.
شناسایی این افراد با استفاده از بررسی PMR بیماران و شناسایی افرادی که به طور منظم و مستمر برای دریافت داروهایشان به داروخانه‌ها رجوع نمی‌کنند ممکن شده است. این کار به داروسازان این امکان را می‌دهد تا در صورت نیاز وارد عمل شوند و بیماران را طبق برنامه‌ی زمانی مدون پشتیبانی کرده و بر آن‌ها نظارت کنند.
شناسایی بیمارهایی که به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند اما به علت ناآگاهی آن‌ها را با داروهای بدون نسخه به صورت موقت کنترل می‌کنند
یکی از حوزه‌هایی که اطلاعات آن به صورت مستمر ثبت نمی‌شود، اطلاعات خرید داروهای بدون نسخه توسط بیماران است. با بررسی و ثبت اینگونه اطلاعات نظیر خرید داروهای ضد سرفه توسط بعضی بیماران به صورت مکرر، داروسازان توانسته‌اند بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن ریوی هستند را شناسایی و درمان مناسب را به آن‌ها ارائه دهند. با بررسی افرادی که به طور مستمر از داروهای ضد اسهال استفاده می‌کنند می‌توان بیماران مبتلا به سلیاک را شناسایی کرد و افرادی که مکررا از داروهای ضد قارچ استفاده می‌کنند نیاز است احتمال ابتلا به دیابت در آن‌ها بررسی شود.
همچنین ثبت این اطلاعات منجر به جلوگیری از سوءاستفاده از داروهای بدون نسخه می‌شود.
سخن آخر
ثبت داده‌ها و اطلاعات دارویی بیماران توسط داروخانه‌ها به صورت مستمر در قالب PMR، می‌تواند در کاهش خطاهای پزشکی و ارائه‌ی خدمات بهتر و باکیفیت به بیماران تاثیر به سزایی داشته باشد. در ایران طرح پرونده‌ی سلامت الکترونیک با عنوان طرح سپاس (سامانه‌ی پرونده‌ی الکترونیک سلامت) که توسط وزارت بهداشت پایه‌ریزی شده است، سعی دارد خدماتی مشابه را ارائه دهد تا بتواند اطلاعات سلامت هم‌وطنان را یکپارچه‌سازی کند اما اساس این سیستم هنوز به طور کامل در کشور پایه‌ریزی نشده است. امیدواریم در آینده‌ی نزدیک شاهد بهره‌برداری از این سیستم در سراسر کشور باشیم.
در صورتیکه علاقه‌مندید درباره‌ی PMR اطلاعات بیشتری کسب کنید، پیشنهاد میکنم مقاله‌ی Community pharmacy را مطالعه کنید.
0 نظر