تقسیم‌بندی جامعه؛ رویکردی اصلی برای مارکتینگ در حوزه سلامت

تقسیم بندی جمعیتی(population segmentation) مبتنی بر نیازهای بهداشتی، یک رویکرد امیدوارکننده برای امکان توسعه و ارزیابی خدمات و محصولات بهداشتی اصولی می‌باشد که نیازهای بهداشتی را برآورده می کنند. با این حال ، سیاست گذاران  و بازیگران اصلی در مدیریت مراقبت های بهداشتی علاقه مند به درک نیازهای مراقبت های بهداشتی(healthcare needs) جامعه می‌باشند که ممکن است یکی از ابزارهای مناسب  برای شناخت بهتر این نیازها، تقسیم جمعیت به شیوه‌ها و رویکردهای مشخصی باشد. بنابراین ما یک بررسی سیستماتیک انجام دادیم تا تمام ابزارهای موجود را که برای تقسیم جمعیت مبتنی بر نیاز مراقبت های بهداشتی عملیاتی می شوند را در حوزه سلامت به شما معرفی کنیم تا به مدیران و تصمیم‌گیران اصلی ک در حال توسعه برنامه های خدمات بهداشتی می‌باشد کمک کنیم.

مفهوم تقسیم بندی جمعیتی(population segmentation) چیست؟

تقسیم بندی جمعیت مفهومی است که در زمینه های تجاری(business) و بازاریابی(marketing) به وفور کاربرد دارد و این مفهوم در جایی که ویژگی های محصول یا خدمات بهداشتی یا سلامت‌‌محور، اغلب متناسب با نیازهای منحصر به فرد بخش‌های مختلف بازار طراحی می شوند، ایجاد می شود. در زمینه ارائه مراقبت های بهداشتی، مزایای تجزیه و تحلیل جمعیت تقسیم شده برای ارائه مراقبت بیمار محور، شامل تسهیل ارزیابی نیازهای مراقبت های بهداشتی، پیگیری نتیجه و ادغام مراقبت می‌باشند. هنگامی که یک جمعیت به گروههایی تقسیم می شود که الگوهای مشابهی از نیازهای بهداشتی را دارند، سیاست گذاران ممکن است یک جمعیت ناهمگن را بهتر درک کنند تا اینکه با جمعیتی همگون روبرو باشند، بنابراین این تقسیم‌بندی جمعیتی، برنامه ریزی منابع و مداخلات بهداشتی را تسهیل می کنند چون به درک بهتری از نیازهای جامعه رسیده‌اند.

متناسب سازی خدمات با نیازها از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا خدمات ناکافی منجر به عواقب بدتر می شوند در حالی که خدمات بیش از حد منجر به افزایش هزینه های مراقبت های بهداشتی برای بیماران می شود که از این مفهوم در حوزه‌های مختلف سلامت اعم از بازاریابی دارو(Drug Marketing) باید استفاده شود.

آیا استفاده از کلمه نیاز در سیستم‌های سلامتی برای تقسیم‌بندی جامعه صحیح است؟

در حالت کلی باید در نظرداشته باشیم که سیستم های بهداشتی برای پاسخگویی به نیازهای مراقبت های بهداشتی طراحی شده اند بنابراین چهارعلت زمینه ساز احساس نیاز به مراقبت‌های بهداشتی را بیان می‌کنند:

1. خطر ابتلا به بیماری
2. احساس درد یا ناراحتی
3. اختلال در عملکرد طبیعی بدن
4. خطر مرگ و میر

 علاوه بر این چهارمورد، نیاز می تواند به صورت ذهنی توسط خود بیماران احساس و بیان شود و یا به طور تجربی توسط کارکنان حوزه سلامت ارزیابی شود.

 اما در حال حاضر شاهد این هستیم که در جامعه ما و بسیاری از جوامع بیشتر سیستم های تقسیم جمعیت تمایل به استفاده از مراقبت های بهداشتی مبتنی بر ریسک دارند و نه مبتنی بر نیازهای مراقبت های بهداشتی. این ایده آل نیست زیرا نیاز به مراقبت های بهداشتی به خدمات خاص بهداشتی می تواند مستقل از خطر ابتلا به بیماری رخ دهد و سیستم‌های تقسیم جمعیت را به اشتباه خواهد انداخت و هیچ‌گاه تصور درستی از جامعه هدف و نیازهایش را تجربه نخواهند کرد. بنابراین ، طبقه بندی بیمار بر اساس ریسک ابتلا به بیماری ، اگرچه به عنوان یک پروکسی برای شدت نیاز مفید است، اما برای اطلاع از توسعه و ارائه خدمات بهداشتی درمانی و اطلاع از بازار موجود به منظور کاهش این خطر، اطلاعات کافی‌ای در اختیار نمی‌گذارند.