روانشناسان با مشاهده دقیق در سراسر جهان ارتباطات بین ذهن، رفتار و محیط را بررسی و مطالعه می‌کنند. اواخر قرن 19 میلادی بود که این حوزه از فلسفه جدا شد و به سرعت خودش را به عنوان یکی از گسترده‌ترین رشته‌های علمی ثابت کرد. همین تنوع احتمالا دلیل رشد پر سرعت آن و نفوذش به مشاغل مختلف است.
از بررسی رفتارهای غیرمعمول گرفته تا کمک به ورزشکاران برای رسیدن به حداکثر عملکرد، حوزه فعالیت روانشناسان است. در این مقاله شاخه‌های مختلف روانشناسی را با مثال‌هایی از هر یک معرفی می‌کنیم تا کمی هم که شده به انتخاب شما کمک کنیم.
روانشناسی نابهنجاری‌ها
این شاخه، حداقل برای من، شامل برخی از جالب‌ترین قسمت‌های روانشناسی است. روانشناسی مرضی یا نابهنجاری‌ها به بیمارانی که رفتار یا تفکر غیر عادی و مخالف هنجارهای جامعه دارند، اختصاص دارد.
بیماری‌های روانی مختلف از پرخوری تا اسکیزوفرنی همگی در این رشته بررسی می‌شوند. روانشناسان این زمینه سعی می‌کنند عوامل بیولوژیکی (طبیعی) و پرورشی (تجربیات) که ریشه این رفتارهای غیرمعمول هستند را بیابند و درمان کنند.
روانشناسی رفتاری
این گروه ارتباط ذهن را با رفتارهای پیرو مطالعه می‌کنند. آنها بیمارانی را که اختلالات رفتاری دارند، تشخیص، مشاوره و معالجه می‌کنند. روانشناسان امیدوارند که با درک بهتر رفتارها بتوانند بهتر افراد را پیش‌بینی کنند. روانشناسان رفتاری نحو شکل‌گیری عادات در افراد و نقش ذهن در پاسخ فیزیکی را بررسی می‌کنند.
جان بی واتسون، بنیانگذار اولیه روانشناسی رفتاری را بیشتر با آزمایش آلبرت کوچک می‌شناسند. در این آزمایش، یک کودک نوپا که آلبرت کوچک لقب گرفته بود آموزش دیده بود که هر زمان با اشیای نرم بازی می کند، انتظار سر و صدایی بلند و ناخوشایند را داشته باشد.
این آزمایش برای بررسی شرطی سازی کلاسیک طرح شده بود. اساس شرطی سازی این ایده است که حیوانات می‌توانند شرطی شوند تا وقتی با یک وضعیت خاص مواجه می‌شوند، واکنش مشخصی داشته باشند. این مطالعه می‌تواند چگونگی ایجاد فوبیاها یا سایر ترس‌ها یا اعتقادات غیر منطقی در افراد را توضیح دهد.
روانشناسی بالینی
روانشناسی بالینی مستقیماً مراقبت‌های بهداشتی کاملی را برای کسانی که از بیماری روانی رنج می‌برند، فراهم می‌کنند. این روانشناسان قبل از تشخیص و ارائه طرح مقابله، از طریق مشاهدات، مصاحبه‌ها و آزمایشات با بیماران آشنا می‌شوند.
روانشناس با درک احساسات و تجربیات بیمار بینشی در مورد او ارائه می‌دهد و با توجه به نیاز با استفاده از روانکاوی، نظریات شناختی و... به درمان اختلالات می‌پردازد.
دکتر باربارا رابرتز، روانشناس بالینی، بعد از اینکه در مورد تصادف و فوت یک بازیکن بعد از مصرف الکل خواند، به یکی از اولین روانشناسانی تبدیل شد که بازیکنان فوتبال را معالجه می‌کردند.
اکنون، رابرتز با بازیکنانی در سراسر لیگ کار می‌کند که در معرض خطر استفاده از مواد مخدر هستند یا در حال حاضر از آنها استفاده می‌کنند.
روانشناسی شناختی
روانشناسان شناختی علاقه‌مند فرآیندهای ذهنی هستند و روند تفکر انسان و چگونگی دستیابی، پردازش و ذخیره اطلاعات افراد در مغز را مطالعه و تحقیق می‌کنند. در حالی که بسیاری از روانشناسان شناختی عمدتا در تحقیق و مطالعه روی مغز فعالیت می‌کنند، برخی از آنها درمان‌هایی را برای بیماران مثلا بیماران مبتلا به Dementia ارائه می‌دهند.
نظریه دورنما، توسط دانیل کانمن و آموس توورسکی ساخته شده است و سعی در توضیح چگونگی تصمیم گیری افراد بین دو گزینه خطرناک با نتایج نامشخص دارد.
کانمن و توورسکی دریافتند که برخلاف تئوری کلاسیک اقتصادی که فرض بر این است که افراد همیشه تصمیمات منطقی می‌گیرند، افراد به احتمال زیاد نتیجه بالقوه را با اطمینان نسبت به نتیجه‌ای با ریسک بیشتر انتخاب می‌کنند.
برای مثال، یک شخص 50 دلار بدون خطر یا خطر کم را در مقایسه با احتمال 50 درصدی رسیدن به 100 دلار ترجیح می‌دهد.
روانشناسی مشاوره
به بیمارانی که در زندگی خود دچار لحظات پر تنش و استرس هستند توصیه می‌شود که به یک روانشناس مشاور مراجعه کنند. روانشناسان مشاوره، بیمارانی را که دچار فشار عاطفی ناشی از عوامل اجتماعی یا جسمی می‌شوند، معالجه می کنند البته حواستان باشد که آنها را با روانشناسان بالینی اشتباه نگیرید.
مشاوره ازدواج و اندوه بخشی از روانشناسی مشاوره محسوب می‌شود. مشاوران بیماران را ارزیابی می‌کنند و سپس با یک برنامه شخصی برای بهبود رفاه و کاهش استرس به آنها مشاوره می‌دهند.
تئوری "درماندگی آموخته شده" توسط روانشناس مشهور مارتین سلیگمن توسعه یافته و بیان می‌کند که افراد و حیواناتی که به بازخوردهای منفی عادت کرده اند، تصور می‌کنند پاسخ منفی دیگری حتی در شرایط متفاوت در انتظار آنها خواهد بود و بعید است که برای تغییر وضعیت تلاش کنند.
این نظریه برجسته به پزشکان و روانشناسان کمک کرده است تا درک بهتری از شکل گیری افسردگی داشته باشند. کارهای بعدی سلیگمن در مورد خوشبختی نیز توسط روانشناسان مشاوره بسیار مورد استفاده قرار گرفته است.
روانشناسی رشد
روانشناسان رشد به ما كمك كرده اند كه چگونگي بالغ شدن افراد در طول زندگي خود را ، هم از نظر عاطفي و هم از نظر جسمي، با مطالعه رشد انسان از بدو تولد تا پيري ، كمك كنيم. به طور خاص، روانشناسان در سایر زمینه های تحقیق ، نگاهی عمیق به رشد بیولوژیکی بدن، گسترش شناختی و بلوغ عاطفی دارند. هنگام کار با بیماران ، روانشناسان رشد برای ارزیابی مسائل مختلف، مانند تأخیر در رشد در کودکان، ارزیابی و تشخیص می دهند. برخی از این تأخیرها رایج است و یک روانشناس می تواند برای کمک به کودک در پیشرفت بیماری یا فقط مشاهده اینکه چگونه کودک به تنهایی بهبود می یابد، تشخیص دهد.
یکی از مشهورترین روانشناسان رشد، ژان پیاژه است. نظریه این استاد سوئیسی در مورد رشد شناختی در کودکان در سراسر جهان عملی شده است. پیاژه این نظریه را مطرح كرد كه كودكان با استفاده از تجربه، كاوش و كشف موارد و نتایج جدید و ذخیره كردن آنها به عنوان پایه‌ای برای یادگیری بعدی در حافظه خود، می‌آموزند. اثر نظریه پیاژه را امروز هم در کلاس‌های تعاملی و موزه‌هایی برای افزایش یادگیری در دوران کودکی می‌بینیم.
روانشناسی آموزشی
روانشناسان آموزشی عواملی را که بر یادگیری تأثیر می گذارد، شامل روش‌های یادگیری و نحوه پردازش و جذب اطلاعات، مطالعه می‌کنند. حافظه، مفاهیم و تفاوت‌های فردی همگی در یادگیری فرد تأثیر می‌گذارند. روانشناسان برای درک بهتر چگونگی بهبود فرآیند آموزش، نظریه‌های توسعه انسانی را به کار می‌گیرند.
روانشناسان آموزشی می‌توانند به دانش آموزانی که برای یادگیری با اختلالات مانند اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD) یا نارساخوانی دچار مشکل می شوند، مشاوره دهند.
در اوایل دهه 1900، جان دیویی استدلال کرد که آموزش و یادگیری اساساً فرایندهای اجتماعی و تعاملی است. وی معتقد بود که مقایسه آنچه دانش آموزان در کلاس آموخته اند با تجربیات گذشته خود پیوند محکم‌تری را در بانک حافظه مغز ایجاد می‌کند. از نوشته‌ها و نظریه‌های دیویی در زمینه آموزش هنوز در مدارس استفاده می‌شود.
روانشناسی تجربی
روانشناسان تجربی در مورد فرآیندهای اساسی روانشناختی مانند توجه، ادراک، حافظه و استدلال تحقیق می‌کنند. مسلماً بسیاری از روانشناسان را می‌توان تجربی دانست زیرا تحقیقات بسیاری از این زمینه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، تنها ماموریت روانشناسان تجربی انجام و انتشار تحقیقات درباره رفتارهای انسانی یا حیوانی است. یافته‌های آنها اغلب به کار در بسیاری از شاخه‌ها کمک می‌کند و نتیجه گیری بیشتری می‌کند.
ارنست هاینریش وبر تحقیقات مهمی را درباره احساس و لمس انجام داد که وی را به سمت "تفاوت کاملاً محسوس" سوق داد، یا این ایده که افراد وقتی نسبی می‌شوند و نه مطلق، تفاوت بین دو جسم را مشاهده می‌کنند. در عمل، وبر دریافت که به طور متوسط یک فرد با چشم بند نمی‌تواند تفاوت بین نگه داشتن دو وزنه را تشخیص دهد تا زمانی که وزن در یک دست تا 10 درصد تغییر کند.
روانشناسی قانونی
روانشناسان دادگستری در تقاطع سیستم حقوقی و حوزه روانشناسی فعالیت می‌کنند. آنها اغلب ارزیابی و تحقیقاتی را انجام می‌دهند که به راهنمایی مراحل قانونی کمک می‌کند. این می‌تواند شامل ارزیابی یک متهم برای صلاحیت در دادرسی یا کمک به آموزش افسران پلیس و اولین پاسخ دهندگان در مورد نحوه برخورد صحیح با مجرمان و صحنه‌های جنایت باشد. در حالی که بسیاری از روانشناسان قانونی در سیستم حقوقی کار می‌کنند، برخی در ارزیابی تهدید کار می‌کنند، یعنی تقریب علمی اینکه آیا فرد در آینده به تهدید تبدیل می‌شود یا خیر.
مارگارت بول کوورا تشخیص داد که اگر افسری که در این پرونده نقش داشته است، قربانیان احتمالاً در صف پلیس شناسایی می‌شوند. کوورا دریافت که نشانه‌های غیرکلامی این افسر اغلب باعث شناسایی می‌شود و می‌تواند منجر به شناسایی نادرست شود.
روانشناسی سلامت
در سال 1977 ، جورج ال. آنگل مدل زیست روانشناختی یا ایده اینكه عوامل بیولوژیكی، روانشناختی و اجتماعی بر بیماری و بیماری تأثیر می‌گذارد را ایجاد كرد. با گذشت زمان، این الگویی شده است که روانشناسان بهداشت برای بررسی چگونگی و دلیل بیماری استفاده می‌کنند.
این روانشناسان به افراد کمک می‌کنند تا انتخاب‌هایی داشته باشند که تأثیر مثبتی بر سلامتی آنها و همچنین خانواده و جوامع آنها داشته باشد. بیماران آنها از افراد مبتلا به اختلالات ژنتیکی گرفته تا مسائل سو مصرف مواد متغیر هستند. روانشناسان بهداشت همچنین بیماری‌های روان تنی را درمان می‌کنند، مانند خوردن احساسی.
یکی از صداهای اصلی در مبارزه با چاقی کلی براونل روانشناس بهداشت است. تحقیقات و کارهای منتشر شده براونل، افزایش مالیات بر غذاها و نوشیدنی‌های ناسالم برای دلسرد کردن مصرف را تشویق کرده است.
روانشناسی عوامل انسانی
روانشناسان عوامل انسانی از تحقیقات برای بهبود حمل و نقل، محصولات مصرفی، ارتباطات از راه دور، فناوری - تقریباً هر چیزی و هر سیستمی که انسان با آن تعامل دارد، استفاده می‌کنند. هدف آنها ایجاد سیستم‌های ایمن و موثر با درک بهتر انتظارات مردم و نحوه تعامل آنها با محصولات و فناوری است. این روانشناسان در مورد چگونگی اطمینان از محیط کار ایمن برای کارمندان تحقیق و مشورت با شرکت‌ها انجام می‌دهند.
روانشناس عوامل انسانی "داون شیخ" برای گوگل کار می‌کند. شیخ و تیم مهندسان کامپیوتر او فونت‌هایی را تحقیق و طراحی می‌کنند که در سطح جهانی جذاب بوده و به راحتی به چندین زبان خوانده می‌شوند.
روانشناسی صنعتی - سازمانی
روانشناسی صنعتی – سازمانی در خدمت بررسی تأثیر رفتار انسان بر صنعت و سازمان‌ها است. روانشناسان وضعیت کار را ارزیابی می‌کنند و برنامه‌ای برای عملکرد مطلوب و تعادل بین زندگی و کار در آن شرایط برای کارمندان تهیه می‌کنند. آنها در طراحی و اجرای تحقیقات در مورد تنظیمات محل کار و نظریه‌های تصمیم گیری تخصص دارند.
یکی از مشهورترین روانشناسان I/O آنیتا وولی است. وولی کار خود را صرف تحقیق و انتشار مقالاتی درباره ایده هوش جمعی یا اطلاعات مشترک گروهی که از تلاش های مشترک ناشی می‌شود، کرده است. تحقیقات وولی نشان داد وقتی زنان بیشتری به تیم اضافه می‌شوند، هوش جمعی افزایش می‌یابد.
روانشناسی شخصیت
روانشناسان شخصیت تلاش می‌کنند تا توضیح دهند که چرا افراد انواع خاصی از رفتار مانند پرخاشگری را نشان می‌دهند و تفاوت بین اختلالات را مطالعه می‌کنند. روانشناسان در این شاخه تفاوت‌های فردی در ویژگی‌های شخصیتی مانند وظیفه شناسی و همچنین نحوه تعامل ویژگی‌های شخصیت برای ایجاد شخصیت را بررسی می‌کنند.
روانشناسان شخصیت تأثیر ژن‌های بیان شده و چگونگی تأثیر آن بر شخصیت را نیز بررسی می‌کنند. اگرچه عمدتاً به صورت تحقیقاتی کار می کنند اما می‌توانند برای افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی درمان ایجاد کنند.
به دنبال کار فروید و دیگران در زمینه روانشناسی، اریک اریکسون نظریه ای را برای کمک به توضیح نحوه شکل گیری شخصیت در کل زندگی ایجاد کرد. اریكسون این نظریه را مطرح كرد كه افراد در هشت مرحله از زندگی خود دچار هشت بحران شده اند و پیمایش موفقیت آمیز در آنها منجر به داشتن شخصیتی مثبت می‌شود.
روانشناسی مدرسه
ایجاد یک محیط امن و سالم در مدرسه هدف هر روانشناس مدرسه است. این روانشناسان بر کمک به یافتن بهترین محیط برای یادگیری دانش آموزان و همچنین کمک به معلمان یا دانش آموزان برای یافتن فضای یادگیری مطلوب خود تمرکز کرده اند. آنها عوامل اجتماعی، رفتاری، عاطفی و تحصیلی را مطالعه می‌کنند تا بهترین وضعیت را برای دانش آموزان پیدا کنند. همچنین در مورد بهترین شیوه‌های سیاست مدارس تحقیق می‌کنند و به مدیران مدارس توصیه می‌کنند.
به گفته انجمن روانشناسی آمریكا، اولین روانشناس مدرسه آفریقایی تبار آمریكایی محسوب می‌شود، آلبرت سیدنی بكام اولین آزمایشگاه روانشناسی را در دانشگاه هوارد تاسیس كرد و بعداً در زندگی تأثیر مشاوره مدرسه بر دانش آموزان دبیرستان را مطالعه كرد. بکهام همچنین مقالاتی درباره مشکلات رفتاری دوران کودکی و آزمایش هوش منتشر کرد.
روانشناسی اجتماعی
روانشناسان اجتماعی تلاش می‌کنند رفتارها و شخصیت‌های فردی را در یک زمینه اجتماعی درک کنند. بیشتر روانشناسان اجتماعی در مورد تأثیر اجتماعی، فرایندهای گروهی، تعصب یا تبعیض و کلیشه‌ها تحقیق و مشاهده می‌کنند. در طول سال‌ها، روانشناسان اجتماعی به درک بهتر نگرش، تمایل به انطباق با یک گروه و تصمیم گیری اجتماعی کمک کرده اند.
در سال 1924، "روانشناسی اجتماعی" فلوید هنری آلپورت، زمینه مطالعه روانشناسی اجتماعی را ارائه داد. آلپورت استدلال کرد که رفتار اجتماعی نتیجه تعامل با افراد دیگر است و نه جنبه از پیش تعیین شده شخصیتی که در آن زمان تئوری اصلی بود.
روانشناسی ورزشی
روانشناسان ورزشی به ورزشکاران برای دستیابی به عملکرد مطلوب در زمین کمک می‌کنند. روانشناسان در این زیر مجموعه، تأثیر ورزش بر روانشناسی انسان و بالعکس را بررسی می‌کنند. در محیط‌های کاربردی، روانشناسان ورزشی با ورزشکاران، والدین، مربیان و ... در مورد آسیب‌ها و توان بخشی، ارتباطات مثبت و تیم سازی کار می‌کنند.
دالکوتر، دارنده مدال طلای المپیک سابق، در پی فعالیت ورزشی خود به مدرسه بازگشت و به یکی از صداهای برجسته روانشناسی ورزشی تبدیل شد. دالكوتر كتاب‌ها و كارهایی را با ورزشكاران المپیك و همچنین دیگران در مشاغل پر استرس در زمینه چگونگی موفقیت از طریق فشارهای روحی و جسمی كه روزانه با آن ها روبرو هستند، منتشر كرده است.
نوروسایکولوژی
عصب روانشناسی ساختار و عملکرد مغز را در رابطه با رفتارها و فرایندهای روانشناختی بررسی می‌کند. اگر یک بیماری دارای آسیب به مغز باشد و ارزیابی هایی که شامل ضبط فعالیت الکتریکی در مغز است، ممکن است یک روانپزشکی اعصاب هم درگیر شود.
ارزیابی عصب روانشناختی برای تعیین اینکه آیا فرد به دنبال آسیب مغزی مانند سکته مغزی مشکوک یا تشخیص داده شده و احتمالاً دچار مشکلات رفتاری می شود، استفاده می شود.
نتایج می تواند یک پزشک را قادر به ارائه درمانی کند که ممکن است به فرد کمک کند تا پیشرفت های احتمالی در آسیب شناختی رخ داده را بدست آورد.
روانشناسی شغلی
روانشناسان شغلی یا سازمانی در ارزیابی و توصیه‌های مربوط به عملکرد افراد در محل کار و آموزش نقش دارند. آنها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا روش‌های موثرتری برای عملکرد خود پیدا کنند و رفتار افراد و گروه‌ها در محل کار را بفهمند.
این اطلاعات می‌تواند به بهبود اثربخشی، کارایی، رضایت شغلی و حفظ کارکنان کمک کند.
روانشناسی تکاملی
روانشناسی تکاملی بررسی می‌کند که چطور رفتار انسان، به عنوان مثال زبان، در طول تکامل تغییر کرده و تاثیر گرفته است.
یک روانشناس تکاملی معتقد است که بسیاری از صفات روانشناختی انسان از این نظر سازگار هستند که به ما قدرت زنده ماندن در هزاران سال را داده اند.
درآخر
با شاخه های روانشناسی به کوتاهی آشنا شدیم اما مسلما این مقاله به تنهایی نمی تواند آینده را برای شما روشن کند. برای انتخاب بهتر نیاز دارید با تجربیات افراد پیش از شما و شرایط موجود، چالش ها و... آشنا شوید. پنل آینده من : روانشناسی می تواند در این انتخاب کمکتان کند.
0 نظر