یک اپیدمی که مسابقه را به نفع تکنولوژی تمام کرد!

حتی اگر از مخالفان سرسخت تکنولوژی‌های روز دنیا باشید، پس اپیدمی کرونا شما نیز درگیر فناوری‌های دیجیتال شده‌اید و سبک زندگی خود را براساس آن تطبیق داده‌اید. پس از اپیدمی کرونا فناوری به حدی در زندگی‌ها جریان پیدا کرده است که آشنایی با آن از نان شب هم واجب‌تر است!

این اهمیت در حوزه سلامت که پس از همه‌گیری کرونا زیر ذره‌بین رفته دو چندان است. به همین منظور در این مقاله داروخانه را به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های حوزه‌ی سلامت در نظر گرفتیم و ترندهایی را که در داروخانه روی کار آمده‌اند را بررسی کردیم.

فناوری‌ دیجیتال چه نقشی در داروخانه ایفا می‌کند؟

هیچ‌کس نمی‌تواند منکر پیشرفت بدون توقف فناوری در حوزه سلامت و تاثیر روش‌های نوین در داروخانه‌ها در سال 2020 شود. این تاثیر به حدی عمیق بوده که بازار جهانی سلامت دیجیتال در سال 2018 دارای ارزشی معادل 144.2 میلیارد دلار بوده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2020 به ارزشی معادل 206 میلیارد دلار برسد.

به نقل از فارماسی تایمز سلامت دیجیتال به حدی محبوب شده که شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، مایکروسافت و Tencent طی پنج سال گذشته تمرکز اصلی خود را در زمینه سلامت دیجیتال گذاشته‌اند.

برنامه های  Digiceutical

با برنامه‌های digiceutical درمان را به خانه بیاورید!

برنامه‌های دیجیسیوتیکال که با نام درمان‌های دیجیتال نیز شناخته می‌شوند، برنامه‌هایی در گوشی‌های هوشمند هستند که به عنوان یک درمان جایگزین یا مکمل برای بیماری‌ها و اختلالات به کار می‌روند. این برنامه به حدی اثربخش بوده که طی یک نظرسنجی توسط انجمن داروسازان سیستم بهداشتی آمریکا، 48 درصد داروسازان معتقد بودند که حداقل 50 درصد درمان‌های این برنامه مورد تایید قرار می‌گیرد.

اما چه چیزی باعث شده که این فناوری دیجیتال در میان داروسازان مورد قبول واقع شود؟

برای پاسخ به این سوال بیایید به سناریوی نقش آفرینی این ترند داروخانه در کنار سازمان غذا و دارو بازیگر اصلی سناریو نگاهی بیندازیم.

حدود اواخر سال 2017 یک چالش آزمایشی سلامت دیجیتال با حضور 9 شرکت بزرگ مانند اپل، سامسونگ، جانسون اند جانسون و برخی استارتاپ‌های قدرتمند دارویی تشکیل شد تا سازندگان برنامه‌های دیجی سیوتیکال بتوانند دل سازمان غذا و دارو را بدست بیاورند و بتوانند در گذراندن الزامات نظارتی آن موفق بیرون بیایند.

در این چالش دو محصول دارویی که تاییدیه FDA را بدست آورده بودند مورد آزمایش قرار گرفتند. موفقیت این برنامه‌ها باعث شد در سال 2018، رشد چشم‌گیری در زمینه سرمایه‌گذاری بر روی درمان‌های دیجیتال گذاشته شود و تمایل FDA به اتخاذ ایده‌های جدید در حوزه‌ی سلامت افزایش یابد.

داروخانه‌های آنلاین

شاید هیچ زمانی بیشتر از الان که با پاندمی کرونا درگیر هستیم و نیاز به رفت‌وآمد کمتر در جامعه وجود دارد، از ایده داروخانه آنلاین استقبال نمی‌شد. اما این اپیدمی میدان جدیدی را برای رشد و توسعه‌ی داروخانه‌های آنلاین فراهم کرد. در ایران نیز استارتاپ‌های گوناگونی در زمینه داروخانه‌های آنلاین مشغول به فعالیت هستند، که در ادامه دو نمونه از این داروخانه‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.

داروشاپ

داروشاپ بزرگ‌‎ترین داروخانه آنلاین ایران است که به صورت شبانه‌روزی و از اقسا نقاط کشور می‌توانید از آن خرید کنید.

برای مشاهده سایت داروشاپ اینجا کلیک کنید.

هزار دارو

هزار دارو در سال 1397 به منظور پلی ارتباطی میان داروخانه و بیماران برای اخذ داروهای نسخه‌ای، لوازم آرایشی-بهداشتی و مکمل‌ها راه‌اندازی شد و در سال 1398 توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان شرکت خلاق شناخته شد.

در این سامانه داروخانه‌ها می‌توانند با عضویت در آن لوکیشن و اطلاعات تماس داروخانه، اقلام و تصاویر آن و هر اطلاعاتی که مورد نیاز مشتری است را وارد کنند. مشتریان نیز می‌توانند نام دارو یا تصویر نسخه خود را برای داروخانه ارسال کنند و از موجود بودن دارو در داروخانه مطلع شوند.

این سیستم با دسترسی راحتی که در هر زمان و مکان دارد می‌تواند در وقت شما صرفه‌جویی بسیاری بکند و با کاهش تردد می‌تواند در جلوگیری از شیوع بیماری‌های واگیردار، علی الخصوص کرونا نقش داشته باشد.

برای مشاهده سایت هزار دارو اینجا کلیک کنید.

هوش مصنوعی

اگر فیلم‌بین قهاری باشید احتمالا پس از شنیدن نام هوش مصنوعی یاد ربات‌هایی می‌افتید که از خدمت به انسان خسته شدند و تصمیم به عصیان و تصرف جهان می‌گیرند. اما اگر از این تصویر تخیلی که از هوش مصنوعی ایجاد شده بگذریم می‌بینیم که در دنیای واقعی هوش مصنوعی روز به روز در حال توسعه است و مفید واقع شدن آن در صنایعی مانند صنعت داروسازی اثبات شده است.

به گونه‌ای که هوش مصنوعی توانسته روند تحقیق وتوسعه، فرایندهای بالینی، چاپ سه بعدی دارو، استخراج و سازماندهی داده‌های پیچیده را متحول کند.

Kurt Proctor داروساز و معاون ارشد ابتکارات استراتژیک در انجمن داروسازان جامعه ملی درباره هوش مصنوعی به عنوان یکی از ترندهای داروخانه توضیح می‌گوید:

هوش مصنوعی برای مستند کردن کار داروسازان، تبادل اطلاعات با پرداخت‌کنندگان و سایر ارائه‌دهندگان و شبکه‌های تلفیقی بالینی مانند شبکه خدمات پیشرفته داروخانه بسیار ضروری است. استفاده از هوش مصنوعی یا  AI و یادگیری ماشینی به متخصصان مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند تا از غربالگری آنکولوژی گرفته تا یادداشت‌برداری‌های ساده را با سیستم مراقبت‌های الکترونیکی انجام دهند و نقش بیشتری در مراقبت‌های بهداشتی در سال 2020 داشته باشند.

به عنوان سخن پایانی در این بخش بیایید یک مثال از کاربرد هوش مصنوعی در داروخانه را دقیق‌تر بررسی کنیم.

اتوماسیون فرآیند رباتیک

اتوماسیون فرایند رباتیک نرم‌افزاری است که با اتکا به روبات‌ها توانسته برخی از کارهای اداری مشترک در زنجیره‌تامین دارویی مانند چرخه درآمد و برنامه‌ریزی برای بیمارا را با سرعت بیشتری انجام دهد و در بلندمدت سودآوری بالایی داشته باشد.

این موضوع باعث می‌شود داروسازان در داروخانه خطاهای انسانی کمتری داشته باشند. همچنین این اتوماسیون می‌تواند الزامات نظارتی و انتظارات بیمار برای داروهای با کیفیت بالا و هزینه‌های پایین‌تر را بهتر برآورده کند.

داروخانه‌های از راه دور

در تله فارماسی یا داروخانه‌های از راه دور داروسازان با استفاده از نرم‌افزارهای سازگار با HIPAA نسخه‎ها را از راه دور تایید کرده و از طریق فیلم زنده به بیماران مشاوره ارائه می‌کنند.

در داروخانه‎‌های از راه دور با اینکه تعامل داروساز با بیمار در همان سطح یک داروخانه سنتی است اما مزایایی دارد که در داروخانه‌های سنتی دیده نمی‌شود.

از مهم‌ترین مزایای داروخانه‌های از راه دور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد مشاغل بیشتر
• دسترسی آسان‌تر به داروساز برای مناطق کم‌برخوردار
• دسترسی به بهترین داروسازان و کم شدن رفت و آمدها و اتلاف وقت و هزینه

ممکن است پس از مطالعه‌ی این مطلب کمی در تمایز بین داروخانه‌های آنلاین و داروخانه‌های از راه دور دچار تردید شده باشید. به همین منظور به شما پیشنهاد می‌کنم با مطالعه این مقاله از  researchgateتفاوت بین این دو را بهتر متوجه شوید.

CVS Health

کمپانی CVS برنامه CVS Health را در سال 2016 راه‌اندازی کرده است. این برنامه از داده‌ها برای تعیین زمان ارسال پیامک حاوی اطلاعاتی درباره رویدادهای ناگوار و مدیریت علائم در یک شرایط ویژه به بیمارانی که از بیماری‌های مزمن رنج می برند، مانند لوسمی میلوئید مزمن و آرتریت روماتوئید استفاده می‌کند.

طبق گزارش اخیر Health Trend، این برنامه باعث 6.3 درصد بهبود بیشتر در بیماران شده است.

برنامه های نظارت بر داروهای تجویزی (PDMP)

همان‌طور که در مقاله‌ی "چگونه به عنوان یک داروساز با بیمار ارتباط برقرار کنیم؟" گفته شد، یکی از مشکلاتی که داروسازان در داروخانه با آن درگیر هستند این است که فرصت کم داروساز در ارائه مشاوره به بیمار باعث می‌شود نتوانند اطلاعات را آن‌طور که باید و شاید به بیماران منتقل کنند.

همین مسئله باعث شد ایده‌پردازان برنامه‌ای برای نظارت بر داروهای تجویزی با نام PDMP ارئه دهند که در آن داده‌های لازم در تجویزهای مختلف جمع‌آوری می‌شود. اطلاعات موجود در PDMP‌ها می‌تواند به پزشکان و داروسازان کمک کند تا از ایمنی همه بیماران در برابر عوارض نسخه‌ی تجویز شده و مواردی که باید ذکر شود، مطمئن شوند.

مدیریت درمان دارویی (MTM)

MTM یا مدیریت درمان دارویی، یک بستر آنلاین برای مدیریت داروهای بیمار و یادآوری به آن است که توسط یک داروساز به بیمار ارائه می‌شود. این فناوری تمام داروهای تجویز شده برای بیمار و سایر محصولات دارویی بدون نسخه و گیاهی را بررسی می‌کند تا مشکلات داروخانه را شناسایی و رفع کند.

این مشکلات شامل موارد زیر می‌باشد:  

• عدم استفاده صحیح داروها
• عدم رعایت تداخلات دارویی
• تجویز داروهای غیرضروری

سپس داروساز می تواند با ارائه آموزش و مشاوره مرتبط با دارو به بیمار یا مراقب آن‌ها کمک کند تا از استفاده درست داروها اطمینان حاصل کند.

برای آشنایی بیشتر با مدیریت درمان دارویی و اهمیت آن در داروخانه مقاله‌ی زیر را مطالعه کنید:

هر آن‌چه یک دانشجوی داروسازی باید راجع به مدیریت درمان دارویی بداند.

دستگاه‌های یادآوری دارو

دستگاه‌های زیادی در بازار وجود دارند که یادآوری‌های دارویی هوشمند را به بیماران ارائه می‌دهند. این موارد شامل دستگاه‌های یادآوری است که پس از مصرف دوز صحیح قفل می‌شوند، هشدارها و چراغ‌های چشمک‌زن در صورت نیاز بیمار به دوز دارند و دارای داشبوردی است که می‌تواند دوز برنامه‌ریزی شده داروی بعدی را به بیمار نشان دهد.

ختم کلام

پیشرفت‎‌های فناوری در داروخانه به بیمار، داروسازان و تکنسین‌های داروخانه کمک می‌کند تا مراحل تجویز را بهبود ببخشند و داروسازان یک مشاوره جامع‌تری را خدمت بیمار ارائه کنند. به همین منظور در این مقاله به بررسی مباحث مهم‌ترین ترندهای فناوری در سال 2020، بررسی استارتاپ‌های داروخانه در ایران، اهمیت ترندهای فناوری دیجیتال و سیر پیشرفت ترندها از سال 2019 به 2020 پرداختیم.

در صورت علاقه‌مندی به مباحث مربوط به داروخانه، مقالات زیر را از دست ندهید.

چگونه به عنوان یک داروساز با بیمار ارتباط برقرار کنیم؟

هر آن‌چه یک دانشجوی داروسازی باید راجع به مدیریت درمان دارویی بداند.

نکات ضروری مدیریت تعارض برای داروسازان