همان‌طور که رالف مرکل مدت‌ها قبل سخن گفته: فناوری نانو ایده‌ای است که اکثر مردم به راحتی باور نمی‌کردند. با این‌حال دیگر نمی‌توان این همه پیشرفت در حوزه‌ی نانوتکنولوژی را ندید و باور نکرد!
یکی از این حوزه‌های پرکاربرد در نانوتکنولوژی، نانوکازمتیک‌ها هستند که در این مقاله با تاریخچه، تعریف، انواع، مزایا و معایب، مارکت، کاربردها و ایمنی و رگولاتوری آن‌ها آشنا می‌شویم. در پایان نیز یک سری منابع خوب برای صنعتی کردن یک ایده‌ی نانوکازمتیک در اختیار شما قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
تاریخچه نانوکازمتیک‌ها
نانومواد از صدها سال پیش در تولید لوازم آرایشی استفاده می‌شده است. نانوذرات طلا و نقره توسط زنان به عنوان رنگ ناخن استفاده شده است. بعلاوه، فرمولاسیون‌های مایع حاوی نانوذرات طلا به عنوان ضدپیری در قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اما در سال‌های اخیر، از مواد با مقیاس نانو به طور گسترده‌تری در تولید محصولات آرایشی استفاده شده است.
اولین شرکتی که محصولات آرایشی مبتنی بر فناوری نانو را معرفی کرد، شرکت Lancôme بود. پس از آن شرکتهایی مانند Christian Dior ، Anna Pegova ، Procter & Gamble ، Revlon ، Dermazone Solution ، Chanel ، Skinceuticals ، Estee Lauder ، Shiseido ، Garnier ، Johnsons & Johnsons با مشاهده‌ی تاثیر قابل‌توجه محصولات نانوکازمتیک، به کار بر روی این حوزه تمرکزی جدی کردند.
نانوکازمتیک چیست؟
نانومواد در محصولات آرایشی‌وبهداشتی به مواد نامحلول و مقاوم در برابر عوامل زیستی گفته میشود. نانومواد دارای یک یا چند بعد خارجی یا یک ساختار داخلی در مقیاس 1 تا 100 نانومتر است. این یک تعریف عمومی است و حتی FDA هم یک تعریف قانونی برای فناوری نانو در این حوزه دارد و تنها بر روی تحقیقات مرتبط با نانوکازمتیک نظارت دارد.
انواع نانومواد مورد استفاده در محصولات کازمتیک
لیپوزوم ها
لیپوزومها وزیکول‌هایی دو لایه هستند که عمدتا از فسفولیپیدهای طبیعی یا نیمه سنتتیک تشکیل شده‌اند و به عنوان مواد بی‌خطر در فرمولاسیون محصولات آرایشی در نظر گرفته می‌شوند.
لیپوزومها از طریق ترکیب شدن در ساختارهای لایه‌ای پوست، باعث رساندن مواد فعال آرایشی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضد پیری به سلول‌های بیولوژیک می‌شوند. انواع دیگری از وزیکول‌ها با توانایی نفوذ پوست بهبود یافته مانند ترانسفروزوم‌ها، نیوزوم‌ها و اتوزوم‌ها ساخته شده است.
| برای آشنایی بیشتر با نانولیپوزوم‌های مورد استفاده در صنعت کازمتیک، مقاله‌ی متدهای سنتز و کاربردهای نانولیپوزوم‌ها در کازمتیک به قلم ResearchGate را از دست ندهید. |
نانو فلزات
نانونقره‌ها و نانوذرات از جمله نانوفلزهایی هستند که در فرمولاسیون مواد آرایشی و بهداشتی مانند دئودورانت‌ها و خمیردندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
| برای آشنایی بیشتر با کاربرد نانونقره‌ها در کازمتیک، این مقاله از researchgate را مطالعه کنید. |
نانو ذرات چربی جامد
نانوذرات چربی جامد (SLN) قطرات چربی نانومتری هستند که با سورفاکتانت‌های مناسب حاوی ماده فعال تثبیت می‌شوند. این نانوساختارها می‌توانند از مواد فعال کپسوله شده در برابر تخریب محافظت کنند. ازSLN ها می‌توان برای فرمولاسیون کنترل شده مواد آرایشی، بهبود نفوذ مواد فعال به پوست، بهبود آبرسانی به پوست توسط محصولات آرایشی‌وبهداشتی و افزایش کارایی ضدآفتاب برای برخی از مواد فعال ضدآفتاب شیمیایی اشاره کرد.
| برای اینکه با تاثیر نانو ذرات چربی در فرمولاسیون آرایشی و بهداشتی آشنا شوید، این مقاله از researchgate را از دست ندهید. |
نانو امولسیون‌ها
نانوامولسیون‌ها قطرات نانو مقیاس مایعی هستند که به طور یکنواخت در مایع دیگری پخش می‌شوند. این قطرات سطح تماس زیادی با پوست ایجاد میکنند و می‌توانند به عنوان ناقل مواد فعال آرایشی عمل کنند. این محصولات برای فرمولاسیون محصولات آرایشی، بی‌خطر محسوب می‌شوند. اندازه قطره کوچک‌تر نانوامولسیون‌ها کارایی و ثبات بالاتر و همچنین شفافیت بیشتری را ایجاد میکنند.
| برای مطالعه‌ی دقیق‌تر کاربردهای نانوامولسیون‌ها در صنعت کازمتیک، به این مقاله از researchgate مراجعه کنید. |
نانوکپسول
ساختارهای نانوکپسولی، ساخته شده از موجودات پلیمری هستند که در یک فاز آبی یا روغنی پراکنده شده‌اند. این فرمولاسیون‌ها به عنوان حامل‌های عالی برای برخی از عوامل فعال حساس مانند ویتامین D یا مواد فعال آرایشی قوی محسوب می‌شوند.
سایرنانوذرات مورد استفاده در صنعت کازمتیک
در فرمولاسیون‌های آرایشی انواع مختلفی از ساختارهای نانو از جمله نانوکریستال‌ها، دندریمرها، کوبوزوم‌ها، هیدروژل‌ها و باکی بال‌ها استفاده میشود. هر یک از این نانومواد از نظر مورفولوژی، سطح و گروه‌های عملکردی و پتانسیل نفوذ پوست دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند.
مارکت نانوکازمتیک
صنایع آرایشی و بهداشتی به دلیل مزایای متعدد اجرای آن، خصوصاً با توجه به ظرفیت نفوذ بالاتر مواد فعال در لایه‌های پوستی، از فناوری نانو استفاده میکنند.
از نانومواد به طور فزاینده‌ای در صنایع دارویی برای فرمولاسیون مواد آرایشی استفاده میشود. محصولات حاوی این مواد کمک زیادی به بازار دارویی و آرایشی در سراسر جهان کرده است. مقدار فروش محصولات حاوی نانومواد در سال های 2012 و 2015 به ترتیب حدود 155.8 دلار و 2.6 میلیارد دلار بود که پیش بینی میشود در سال 2022 به بیش از 55.3 میلیارد دلار برسد.
| شاید برای شما جالب باشد اگر تاثیر کرونا را در مارکت نانوکازمتیک بدانید. به همین منظور به شما پیشنهاد میکنم با مراجعه به این مقاله بیشتر با دنیای نانوکازمتیک‌ها پس از اپیدمی کرونا آشنا شوید. |
خطرات استفاده از مواد نانو در لوازم آرایشی
یک نفوذ بیرحمانه!
از قدیم گفتند هرکی خربزه میخوره پای لرزش هم میشینه! شاید تاثیر فوق‌العاده‌ی نانوکازمتیک‌ها به دلیل شباهت اندازه با سلول‌های پوستی ما را ترغیب به استفاده از این مواد بکند، اما از طرفی باید حواسمان به لرز بعد از آن هم باشد!
یکی از داستان‌های نفوذ، مربوط به بعضی از نانوذرات اکسید روی و دی‌اکسید تیتانیوم در محصولات ضد آفتاب میشود که توانسته‌اند از سد پوستی وگردش خون سیستمیک عبور کنند. پایان تلخ این نفوذ بیرحمانه آسیب‌های بیولوژیکی مثل اگزما، آکنه، زخم، پسوریازیس و آسیب‌های UVاست.
به علاوه هنگام کار با مواد نانو در فرآیند تولید، دفع یا بازیافت، نانوذرات با سمیت بالا از طریق استنشاق، بلع و جذب پوستی به بیشتر بافت‌ها و سلول‌های زنده نفوذ میکنند.
نانومواد همچنین دارای خطرات زیست محیطی هستند. ورود نانومواد در آب، هوا و خاک باعث خلق داستان‌های تراژدی در طبیعت میشود.
برای مثال نانومواد با اثرات ضد باکتری می‌توانند با سیستم باکتریایی مفید در اکوسیستم‌های طبیعی تداخل داشته باشد. برخی از مواد نانو می توانند به آلاینده‌های هوا مانند کادمیوم یا مواد پتروشیمیایی متصل شده و آن‌ها را تا فواصل طولانی انتقال دهند. در نتیجه باید به این نکات در فرمولاسیون، نحوه‌ی استفاده و دفع مواد آرایشی نانو توجه کنیم.
خوزه لوئیس تعبیر زیبایی از این توجه دوگانه به مزایا و خطرات نانو کازمتیک می‌کند. به گفته‌ی او:
فناوری نانو می تواند ما را به بهشت یا جهنم برساند و ما باید از فرصت ها و تهدیدات آگاه باشیم.
خوزه لوئیس کوردیرو ، اقتصاددان و آینده نگر
مزایای نانوکازمتیک‌ها
تطابق اندازه‌ی نانوکازمتیک‌ها با ساختارهای بیولوژیکی پوست ، نتایج خارق‌العاده‌ای در محصولات آرایشی و بهداشتی دربرداشته است. مثل محافظت بهتر در برابر اشعه ماورا بنفش، اثرات طولانی‌مدت، کیفیت بهتر و...
از طرفی نسبت سطح به حجم بالا در نانوکازمتیک‌ها باعث چسبندگی بیشتر این مواد و اثر بیشتر محصول آرایشی و بهداشتی بر روی پوست میشود.
مواد نانوسایز شده حتی آنهایی که از چگالی جامد بالا هستند، سیستم‌های پراکنده‌ی به خوبی ایجاد میکنند که تحت تأثیر حرکت براونی ته نشین نمی‌شوند. برای همین نانومواد در محصولات آرایشی وبهداشتی بیشتر به‌صورت معلق می‌مانند. این خاصیت باعث پایداری بیشتر محصولات نانوکازمتیک شده و مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا نشانه‌های بی‌ثباتی مانند خامه زدن، ترک خوردن، رسیدن استوالد یا وارونگی فاز مشاهده شود.
یکی دیگر از ویژگی‌های مطلوب نانومواد، به خصوص در کرم‌های ضد آفتاب، فعالیت نوری و شفافیت است. اکسید روی و اکسید تیتانیوم از اجزای اصلی ضد آفتاب‌ها هستند که بخاطر اندازه‌ی بزرگ‌تر حالت ماسیدگی روی پوست ایجاد میکنند. اما نانوکازمتیک‌ها هیچ تاثیری برجای نمی‌گذارند و باعث زیبایی محصول نانو می‌شوند.
در نهایت، آن مزیتی که نانوکازمتیک‌ها را برنده‌ی بی‌چون و چرای صنعت کازمتیک می‌کند، هزینه‌ی تولید بسیار پایین آن است.
| برای آشنایی بیشتر با مزایا و خطرات محصولات نانوکازمتیک این مقاله از researchgate را حتما مطالعه کنید. |
ترندهای نانوکازمتیک
نانو نقره و نانوگلد
از کل نانوذراتی که در سراسر جهان در لوازم آرایشی استفاده می شود، نانونقره‌ها و نانوگلدها 12٪ را اشغال کرده‌اند. نانونقره‌ها در بسیاری از محصولات مراقبت شخصی مانند شامپوها، خمیردندان‌ها و ضدآکنه‌ها به عنوان نگه‌دارنده استفاده می‌شوند.
دندریمر
دندریمرها برخلاف پلیمرهای خطی از ماکرومولکول‌های پراکنده تشکیل شده‌اند. برای مشاهده‌ی تاثیر این نانوذرات در صنعت کازمتیک، اینجا کلیک کنید.
کوبوزوم‌ها
هنگامی که برخی از سورفاکتانت‌ها یا لیپیدهای قطبی هیدراته می‌شوند، مکعب‌هایی را تشکیل می‌دهند که با پراکندگی در ذرات کوچک‌تر کوبوزوم ایجاد میکنند. یکی از این سورفاکتانت‌ها مونو-گلیسیرید است.از کوبوزوم‌ها در محصولات ضد تعریق و مراقبت از مو استفاده میکنند.
باکی بال
باکی‌بال‌ها از اتم‌های كربنی تشکیل شده كه بصورت حلقه‌ای و در مقیاس نانو مرتب شده‌اند.این نانوذرات به عنوان ضداکسیدان عمل میکنند و با جمع‌کردن اکسیژن‌های رادیکالی و خواص صاف‌کنندگی در بازسازی پوست تاثیر دارند.
| برای مطالعات بیشتر در خصوص تاثیر باکی‌بال‌ها در صنعت کازمتیک این مقاله از researchgate را مطالعه کنید. |
ایمنی محصولات نانوکازمتیک
برای ارزیابی ایمنی نانوذرات در محصولات آرایشی توسطFDA ، دو منبع اطلاعاتی لازم است:
یک دسته از اطلاعات مربوط به توصیف مواد در مقیاس نانو است. این اطلاعات شامل فعل و انفعالات بیولوژیکی آن‌ها، ناخالصی‌های مرتبط و... است. چنین اطلاعاتی به متخصصان ایمنی و بهداشت کمک می‌کند تا موارد مسمومیت، آلودگی یا آلرژی را به‌درستی مدیریت کنند.
دومین دسته از اطلاعات مربوط داده‌های سم‌شناسی محصول نانو است. این موارد از طریق ارزیابی مواد آرایشی برای سمیت سیستمیک حاد، مزمن، محرک‌ها و آلرژیک‌های پوست، سمیت ژنی، سمیت جنین، ارزیابی سرطان‌زایی، آسیب به مادران باردار و... به دست می‌آید.
دو دسته از افراد در معرض نانومواد قرار می گیرند:
تولید کنندگان:
کارگران در کارخانه‌های تولید محصولات آرایشی‌وبهداشتی دائماًدر معرض غلظت بالای نانوموادی هستند زیرا در منطقه تولید بسیاری از نانوذرات ریز در هوا پراکنده می‌شوند.
مصرف کنندگان:.
سه نقطه ورود نانومواد به مصرف‌کنندگان وجود دارد. استنشاق اسپری‌ها، بلعیدن خواسته یا ناخواسته محصولات لب و نزدیک دهان و از طریق پوست با استفاده از محصولات مراقبت از پوست.
نانوذرات استنشاق شده به دلیل اندازه‌ی ریزی که دارند می‌توانندبه دستگاه تنفسی وارد شوند و با غشای اپیتلیوم تنفسی تعامل کنند. همچنین نانوذرات می‌توانند از طریق اپیتلیوم بویایی، به اعصاب بینی جذب و به سمت مغز یا سیستم گردش خون بروند.
رگولاتوری نانوکازمتیک ها
رگولاتوری نانوکازمتیک ها با یکدیگر متفاوت است. با این حال کشور ایران بیشتر از رگولاتوری اروپا تبعیت میکنند. به همین منظور برای اینکه یک دید کلی نسبت به رگولاتوری مواد نانوکازمتیک داشته باشید، منابع مختلفی برای یادگیری رگولاتوری اروپا را در اختیار شما قرار می دهیم:
◼️رگولاتوری و سیفتی اروپا در خصوص نانوکازمتیک ها
◼️کاتالوگ نانومواد مورد استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی در سال 2018 یادداشت توضیحی
◼️کاتالوگ نانومواد مورد استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی در سال 2016
◼️کاتالوگ مواد آرایشی و بهداشتی در اتحادیه اروپا
ختم کلام
در این مقاله‌ی سعی کردیم با گذر برمقالات معتبر در زمینه‌ی نانوکازمتیک‌ها و توضیح مختصر کلمات کلیدی صنعت نانوکازمتیک‌ها شما را با کلیات این حوزه آشنا کنیم. از شما دعوت میکنم برای مکاشفه‌ی عمیق‌تر در صنعت نانوتکنولوژی، به خصوص در حوزه‌ی نانوکازمتیک، در مدرسه‌ی تخصصی نانوتکنولوژی ثبت نام کنید.
0 نظر