بیزینس مدل با استراتژی چه تفاوتی دارد؟

دنیای کسب و کار یک دنیای پر از فراز و نشیب می‌باشد که برای رویارویی با اتفاقات غیرمنتظره باید در آمادگی کامل باشید. دانش و آگاهی پیرامون تمام جنبه‌های پایه‌ای مرتبط با کسب و کار به شما و تصمیم‌گیری ‌های شما کمک خواهد کرد تا به هدفی که در یک بازه زمتنی مشخص نموده‌اید دست پیدا کنید.

از مفاهیمی که باید راجع به آن اطلاعات کاملی داشته باشید، بیزینس مدل(Business Model) و استراتژی(Strategy) می باشد که در این مقاله قرار است راجع به این دو و تفاوت ‌هایشان با شما صحبت کنیم، پس باما همراه باشید.

منشا استراتژی و مدل بیزینس از کجاست؟

هرکدام از این مفاهیم قطعا در گذشته تاریخچه‌ای دارند که الان من و شما از آنها به عنوان دو فاکتور مهم و پایه‌ای در کسب و کار نام می‌بریم اما در گذشته با این نام و شکل و امروزی وجود نداشتند و به عبارتی دیگر بطن ماجراست که زنجیره مشترک میان تعریف امروزی و گذشته می‌باشد.

استراتژی نظامی هزاران سال قدمت میان ملت‌ها دارد اما حوزه استراتژی تجارت فقط حدود پنجاه سال است که پدید آمده‌است. از آنجا که این زمینه بسیار جدید است، هنوز اختلاف نظر زیادی در مورد نحوه تعریف استراتژی تجاری و مدل های تجاری وجود دارد و اغلب در میان کسانی این اختلاف نظر وجود دارد که بیشتر در مورد این موضوعات می نویسند و فعالیت دارند!

با توجه به این چالش ها، آیا می توان به این سوال پاسخ داد، "تفاوت مدل تجاری با استراتژی تجاری چیست؟" بر اساس تعاریفی از اصطلاحات مشابه توسط استادان دانشکده بازرگانی هاروارد پاسخ به این سوال "بله" است.

قبل از هرکاری سراغ تعاریف هر دو می رویم و اینکه هر کدام به چه درد کسب و کارها می‌خورند، پس ادامه مقاله را از دست ندهید.

استراتژی تجاری چیست؟

استراتژی تجاری پاسخی است که با دقت به عوامل خارجی و داخلی تاثیرگذار بر روند رشد کسب و کار داده می‌شود، می‌باشد که در واقع به شکل مجموعه ای از تصمیمات در مورد مسیری است که تجارت باید طی کند.

فرض کنید شرایطی که کسب و کار شما در آن قرار دارد، شرایط جوی منطقه‌ای است قرار است شبانه سفر کنید و استراتژی شما برای کسب و کارتان به مثابه تصمیماتی است که شما باید در یک شب و خارج از جاده و در کوهستان بگیرید.

این استراتژی شامل تمام انتخاب هایی است که درباره مکان رفتن، آنچه را که هنگام رسیدن به آنجا انجام می دهید، آنچه که باید با خود ببرید، چگونگی آمادگی برای شرایطی که در این مسیر خواهید داشت، می‌باشد. وسیله نقلیه‌ای که سوار می شوید انتخاب های شما برای دستیابی به اهداف خاصی است که طراحی شده‌اند.

به همین ترتیب  قبل از راه اندازی یک شرکت، بنیان گذاران باید با دقت شرایط فعلی کسب و کار (بازارها ، مشتریان ، رقابت و ...) را ارزیابی کنند و سعی کنند آینده را پیش بینی کنند. آنها یک مأموریت و اهداف را انتخاب می کنند سپس، آنها برنامه ای برای نحوه کار شرکت در جهت دستیابی به آن اهداف و انجام این ماموریت ایجاد می کنند.

• یک استراتژی تجاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• تمرکز بر مشتریانی که مشتاق راه حل هستند
• ایجاد ارزش برای آن مشتری‌ها
• موجودی منابع و قابلیت‌های مورد نیاز برای ارائه خدمات
• یک مدل تجاری موثر که به طور مداوم آن ارزش را ارائه می دهد

بخش قدرتمند دیگر یک استراتژی موثر تجاری ، برنامه ریزی احتمالی است. برنامه‌های احتمالی سناریوهایی از "اگر ، پس" هستند به عنوان مثال "اگر این رقیب این کار را انجام دهد، ما چنین کاری خواهیم کرد" ، "اگر بازار به این سمت سوق یابد، ما چنین فعالیت هایی را دنبال خواهیم کرد" و "اگر مشتریان به این پیشنهاد پاسخ ندهند، ما درعوض روی پیشنهاد دیگر تمرکز خواهیم کرد. "

 

برنامه های احتمالی مهم هستند زیرا استراتژی تأسیس تقریباً شبیه فرضیه است. شروع کسب و کار یک سری آزمایشات است و باید با یادگیری بیشتر، کسب و کار و به مرور زمان در جای درستش نشاند.

بیزینس مدل (Business Model) چیست؟

بیایید به مثال برنامه ریزی یک سفر برگردیم.استراتژی برای این سفر شامل ارزیابی آب و هوا ، انتخاب و حتی اصلاح اتومبیل و انجام مقدمات دیگر می باشد.

در این مقایسه، مدل تجاری همان انتخاب اتومبیل صحیح برای شرایط و اهداف سفر می باشد. این می تواند یک جیپ ناهموار با گزینه های آفرود یا یک سدان لوکس با صندلی های چرمی و سیستم صوتی پیشرفته باشد.

مدل تجاری سیستمی است که شامل چرخه های فعالیتی است که مأموریت و اهداف شرکت را برآورده می کند. در واقع بیان یک استراتژی سطح بالا می باشد. این را می توان خیلی ساده با اصطلاحی مانند زیر برای مدل تجاری یک کسب و کار بیان کرد.

اشتراک، ابونمان

کارگزاری

همانطور که می روید پرداخت کنید

استاندارد سازی

تامین منابع گسترده

لیزینگ

محصولات خدمات محور

لیستی از 19 مدل در Harvard Business Review موجود است. با این حال ، یک مدل کامل تجاری ممکن است شامل جزئیاتی مانند مشخصات یک شرکت باشد

نقاط قوت و ضعف

ارزش های شرکت

مشتریان و بخشهای مشتری

ارتباط با مشتری

رقبا

زنجیره تامین

منابع و فعالیتهای مهم در زنجیره ارزش آن

فن آوری

کانال ها

جریان های درآمد

ساختارهای هزینه ای

اهداف

روش های کنترل هزینه

سیاست های پرداخت کارمند

کمپین های بازاریابی

هر اتومبیل برای هر نوع سفر مناسب نیست. به همین ترتیب ، برخی از مدل های تجاری در بیان یک استراتژی خاص تجاری بهتر از بقیه کار می کنند.

رابطه بیزینس مدل با استراتژی

ممکن است هنوز از خود بپرسید که تفاوت واقعی بین یک مدل کسب و کار و یک استراتژی چیست و همچنین ممکن است از خود بپرسید که چرا ما اصلاً باید تفاوت ها را تعریف کنیم. مدل کسب و کار بیان کاملی از استراتژی ایده آل است و مدل به طور مداوم به موسسین یادآوری می کند تا به سود زیادی برسند.

با این حال، در دنیای واقعی، فناوری، تغییر تقاضا و سایر عوامل می توانند مدل کسب و کار را منسوخ یا بی اثر کنند. ممکن است موسسان و مدیران برای ادامه پیشرفت در جهت رسیدن به اهداف خود، نیاز به تغییر مدل کسب و کار داشته باشند. آنها حتی ممکن است مدل فعلی خود را کاملاً کنار بگذارند و یک مدل کاملاً جدید را به کار گیرند.

تفکر استراتژیک شامل انتخاب بین مدل های مختلف تجاری و گاهی تغییر مدل جدید برای دستیابی به مأموریت و اهداف استراتژی است، دقیقاً مانند اینکه راننده ممکن است در هنگام طوفان لاستیک اش را تعویض کند یا حتی وقتی ماشین قدیمی دیگر سرویس نمی دهد اتومبیل جدید بخرد تا نیازهای راننده را برطرف سازد.

بنیانگذاران باید بر اساس محصولات ، خدمات و ارزشی که ارائه می دهند و منابعی که در فضای فعلی کسب و کار موجود است تصمیم بگیرند که کدام مدل به طور موثر به مشتریان خود خدمات ارائه خواهد کرد.

چگونه موسسان به استراتژی خاص تجاری خود برسند؟

تفکر در مورد نحوه انتخاب یک استراتژی سطح بالا می تواند مفید باشد حتی اگر وظیفه شما برنامه ریزی و یا اجرای استراتژی های سالانه باشد نه ایجاد استراتژی های اصلی کسب و کار.

اگر استراتژی اصلی شرکت خود را درک کنید، می توانید به این فکر کنید که چگونه مستقیماً در آن سهیم باشید. این ممکن است به معنای تمرکز بیشتر بر نوآوری ، رقابت یا مفهوم کلیدی دیگر باشد.

چهار روش که بنیان گذاران با استراتژی های سطح بالایی از آنها بهره می برند را می توانید در زیر مشاهده کنید  آیا به نظر می رسد یکی ازاین رویکردها، استراتژی شرکت شما را توصیف کند یا خیر و فکر می کنید که چگونه می توانید مفاهیم را برای نقش خود در اجتماع به کار ببرید.

1. به دنبال اقیانوس آبی

کتاب پرفروش استراتژی اقیانوس آبی را تابه حال مطالعه کرده ابد؟ اگر نه حتما در لیست کتاب هایتان برای مطالعه قرار دهید. در این کتاب از تشبیه اقیانوس قرمز برای نشان دادن یک فضای بازاری که در آن شرکت ها به شدت رقابت می کنند، استفاده می کند. در مقابل، یک "اقیانوس آبی" وضعیتی را توصیف می کند که در آن یک شرکت دسته جدیدی از محصول یا خدمات را ایجاد می کند که می تواند بدون رقابت آن را به فروش برساند.

به عنوان مثال Cirque du Soleil بسیاری از عناصر کلاسیک سیرک را از بین برد و به جای ارائه این سبک سرگرمی با قیمت پایین به مخاطبانی که بیرون از خانه در چادرها نشسته اند، نوع جدیدی از نمایش را با قیمت بالاتر به مخاطبان تئاتر ارائه داد.

در واقع استراتژی اقیانوس آبی به نوبه خود در بعضی مواقع به مشتریانی نیاز دارد که هنوز نمی دانند چرا به آنچه که شما ارائه می دهید نیاز دارند.

2. ایجاد تمایز یا هزینه
3. انتخاب بین هزینه و تمایز

در یک سخنرانی در دانشگاه آلبانی بیان شد که بنیانگذاران می توانند برای رسیدن به پنج نوع استراتژی مختلف، بین هزینه و تمایز یکی را انتخاب کنند:

رهبری هزینه: استفاده از شیوه های کارآمد و کم هزینه کسب و کار برای ارائه کمترین و جذاب ترین قیمت ها به مشتری

تمایز: استفاده از خدمات عالی مشتری، ویژگی های خاص، نوآوری و موارد دیگر برای ارائه محصولات یا خدمات با ارزش بالا به بازار گسترده بدون رقابت در قیمت

هزینه کم و متمرکز: تمرکز بر رهبری هزینه و بازاریابی فقط به یک گروه نسبتاً کوچک از مشتریان

تمایز متمرکز: رقابت از طریق تمایز و بازاریابی فقط برای یک مشتری نسبتاً کوچک

یکپارچه با هزینه کم و تمایز: بازاریابی برای مخاطبان انبوه با استفاده از هر دو ویژگی متفاوت و قیمت پایین

3.استاد شطرنج

برخی از بنیانگذاران مانند یک بازی شطرنج به استراتژی نزدیک می شوند. آنها وضعیت کنونی بازار، تمام قطعاتی را که در دسترس دارند را به دقت ارزیابی می کنند. آنها هدفی را انتخاب می كنند كه مشتاقانه به آن علاقه داشته باشند و سپس حركت های پیش رو خود را برنامه ریزی می كنند تا از رقابت دور بمانند و هر شرایط نامطلوب را پیش بینی كنند.

اگر بنیانگذاران و مدیران بتوانند برنامه هایی بسازند که به اندازه کافی جزئیات داشته باشند و حرکت های تجاری رقبا را به خوبی پیش بینی کنند، ممکن است از دیدن ایده هایشان مطابق انتظار و رسیدن شرکتشان به اهدافشان علی رغم رقابت و شرایط سخت، رضایت داشته باشند.

4. استراتژی داشتن برای رسیدن به استراتژی

استراتژی شما به یک استراتژی نیاز دارد. اولین قدم ارزیابی وضعیت استراتژیک با سنجش میزان غیرقابل پیش بینی بودن بازارها، تغییر وضعیت و دشواری یا سهولت مشکلات فعلی می باشد. سپس یک بنیانگذار با استفاده از آنچه از این ارزیابی آموخته بین پنج نوع استراتژی انتخاب می کند:

کلاسیک: تجزیه و تحلیل ساده، برنامه ریزی و اجرا در یک محیط پایدار

تطبیقی: در یک محیط غیر قابل پیش بینی، اجرای یک سری آزمایشات و کدگذاری و گسترش مواردی که بهترین عملکرد را دارند

چشم انداز: ایجاد بازارها و نوآوری های جدید در یک محیط قابل پیش بینی و در عین حال تغییر پذیر

شکل دهی: ایجاد بستری برای ارتباط سایر مشاغل در یک محیط متغیر و غیر قابل پیش بینی

تجدید: تغییر مدل کسب و کار به دلیل شکست قریب الوقوع کسب و کار

نتیجه

استراتژی و بیزینس مدل را با یکدیگر اشتباه نگیرید. هر دو مفهوم کاملا جداگانه ای هستند که در برخی موارد همپوشانی دارند و شناخت بهتر این دو مفهوم به شما کمک می کند تا کسب و کارتان را از پیچ در پیچ های پیش رو نجات دهید و برای کسب و کارتان مدلی داشته باشید و در مسیر رسیدن به اهدافتان به جاده خاکی نزنید.