سرریز بیوتکنولوژی به صنایع آرایشی و بهداشتی

🧬مبحث: بیوتکنولوژی 📝مقاله قبلی: هوش مصنوعی و صنعت بیوتکنولوژی 📝مقاله بعدی: بیوتکنولوژی در کشمکش علم و اخلاق 💻مدرسه تکمیلی: مدرسه مقدماتی و پیشرفته بیوتکنولوژی 🖊شماره مقاله: 31

"زیبایی در چشم بیننده است"

از حق نگذریم شاید این جمله را خیلی وقت ها به زبان بیاوریم اما ته دلمان میدانیم که باز هم برایمان مهم است که با ظاهر بهتری در جامعه دیده شویم و این نه تنها به عصر مدرن بلکه ریشه در مصر باستان و سومر نیز اهمیت زیادی داشت. این تلاش ریشه وجود و رشد هر روزه صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی است.

یکی از انگیزه های اصلی تحقیقات بر روی محصولات کازمتیک، عدم الزام به انجام آزمایشات بالینی است. همین مسئله منبع درآمدی برای شرکتهای بیوتکنولوژی است تا بتوانند به تحقیقات پایه خود برسند.

البته این مرز نامشخص که چه زمانی یک محصول صرفا یک ماده آرایشی است یا چه زمان مثل یک دارو با اثر درمانی است، مشکلات و پیچیدگی هایی را در رگولاتوری به همراه دارد.

چه در حوزه کازمتیک و چه در کازمسیوتیکال، اثرات نفوذ بیوتکنولوژی را شاهد هستیم که در ادامه با برخی از آن کاربردها آشنا می‌شویم.

یک دید جامع و مختصر

مالوری هورون، پیش‌بینی‌کننده ترندهای زیبایی، بیوتک زیبایی را اینطور وصف می‌کند:

"زیبایی بیوتک به موادی گفته می‌شود که با ویرایش DNA و با کمک ارگانیسم‌هایی مثل جلبک، مخمر یا باکتری تولید می‌شوند."

همچنین تاکید می‌کند که آن را با سنتز مواد از روش‌های شیمیایی و مواد اولیه طبیعی اشتباه نگیریم.

نتیجه استفاده بیوتکنولوژی در صنعت زیبایی، یک موقعیت برد-برد است. این محصولات هم برای انسان و هم محیط‌زیست ایمن‌تر اند. چرا؟

چون بیوتکنولوژی مواد اولیه را برای ما فراهم می‌کند و دیگر لازم نیست برای تامین این مواد، اثرات منفی کشاورزی، ماهیگیری، استخراخ و دیگر واسطه‌ها را متحمل شویم.

آخرین موج محصولات کازمتیک با همکاری تحقیقات اساسی در حوزه بیوتکنولوژی است:

همین حالا هم شرکت‌های مختلف مثل L’Oréal، In Fiore ، Le Prunier و... به بیوتکنولوژی رو آورده اند.

ماجرای L’Oréal و تحقیقات بیوتکنولوژی

بیایید با یک داستان جالب شروع کنیم. L'Oréal، بزرگترین شرکت لوازم آرایشی و بهداشتی در جهان، دارای دو مشارکت مجزا در زمینه زیست فناوری است:

1.اوولوا: در استفاده از مخمر اصلاح شده ژنتیکی

2.ارگانوو: در تلاش برای ورود به بازار چاپ سه بعدی پوست

خب اصلا چی شد که چنین شرکت بزرگی به این فکر افتاد که از بیوتکنولوژی در حیطه لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کند؟ چه استفاده ای می شد کرد؟

محققان لورئال به دنبال درمانی برای بازگرداندن ظاهر طبیعی و سلامت مو پس از قرار گرفتن بیش از حد در معرض فشارهای محیطی و سایر عوامل مثل محصولات شیمیایی یا شستشو و خشک کردن مکرر بودند.

تحقیقات آن ها تأیید کرد که موهای آسیب دیده از سرامید محروم هستند پس L'Oreal دست به کار شد و یک سرامید مصنوعی به نام Ceramide R تولید کرد که اکنون در محصولات مختلفی گنجانده شده است و شرکت ادعا می‌کند "موهای آسیب دیده را به طور واقعی ترمیم می‌کند".

پائولو جیکامونی، رئیس تحقیقات در یک شرکت بزرگ لوازم آرایشی گفته است:

"لوازم آرایشی از آن فن آوری ها بهره مند می‌شوند که امکان مشاهده نتایج در اثر کاربرد موضعی را می‌دهند."

اما لورئال دید بزرگ تری داشت که حاصلش پروژه خیلی جالب Episkin است.

لورئال مدل خود را از اپی درم انسانی ساخت که به اصطلاح "Episkin" نام گرفت. این نه تنها یک ابزار تحقیقاتی خوب است، بلکه توسط مرکز اعتبار سنجی روش های جایگزین اروپا به عنوان یک جایگزین بالقوه برای روش‌های فعلی مورد تأیید قرار گرفت. برای ارزیابی پتانسیل تحریک پذیری پوست مواد و محصولات آرایشی، بدون استفاده از حیوانات می توان از Episkin استفاده کرد.

کاربردهای بیوتکنولوژی در صنایع آرایشی و بهداشتی

سلول‌های بنیادی شما را جوان می‌کنند:

سلول‌های بنیادی مورد توجه صنعت آرایشی و بهداشتی قرار گرفته و شرکت‌های مختلفی در حال بررسی ظرفیت‌های خود برای محصولات مراقبت از پوست هستند.

شرکت Mibelle AG Biochemistry  پیشگام تولید سلول‌های بنیادی گیاهی برای صنایع آرایشی و بهداشتی است که در سال 2008 از یک نوع نادر سیب سوئیسی، لیپوزوم‌های حاوی سلول‌های بنیادی سیب را تولید کرد. مطالعه‌ای بر روی محصول این کمپانی صورت گرفت که تأثیر این عصاره‌های سلول بنیادی در کاهش چین و چروک بعد از 28 روز را تأیید کرد.

یکی دیگر از پیشگامان این راه Proteonomix ، یک شرکت بیوتکنولوژی در ایالات متحده آمریکا است. این شرکت از ظاهر درخشان زنان باردار الهام گرفت.

در دوران بارداری، بدن زنان در پاسخ به ترشحات تولید شده توسط جنین، تولید پروتئین خاصی را زیاد می‌کند. این پروتئین بر گیرنده‌های خاصی در فیبروبلاست‌ها و کراتینوسیت‌ها تأثیر می‌گذارند و در نتیجه تولید کلاژن را افزایش می‌دهد.

این شرکت از این دانش استفاده کرد و مجموعه‌ای از محصولات ضد پیری به دست آمده از سلول‌های بنیادی را راه اندازی کرد.

پپتیدها راه بازگشت به پوست صاف و شاداب:

Helix Biomedix، یک شرکت بیوتکنولوژی مستقر ایالات متحده آمریکا است که بیش از 80 پپتید اختصاصی را برای استفاده در برنامه‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی پوست ثبت اختراع کرده است.

این مواد نقش مهمی در سنتز ماتریس خارج سلول، رنگدانه‌ها، مصونیت ذاتی و التهاب دارند. اما خب چطور از آن‌ها استفاده می‌کنند؟

پپتیدهایی که مصرف موضعی دارند را می‌توانیم به 3 دسته تقسیم کنیم:

دسته اول پپتیدهای سیگنال یا ماتریسین‌ها هستند. این پپتیدها پیام‌رسان‌هایی هستند که دستور سنتز کلاژن را به فیبروبلاست‌ها اعلام می‌کنند. هرچی سنتز کلاژن بیشتر باشد، پوست هم سفت و جوان‌تر می‌شود.

دومین گروه پپتیدهای حامل اند. این گروه از عناصر کمیاب مثل مس و منگنز استفاده می‌کنند تا به ترمیم زخم کمک کنند. در کنار آن، باز هم تولید کلاژن بیشتر را خواهیم داشت.

در آخر هم پپتیدهای مهارکننده انتقال دهنده عصبی را داریم که از سم بوتولینوم تقلید می‌کنند و جلوی انتشار استیل کولین را در محل اتصال عصبی عضلانی می‌گیرند. این پپتیدها با نفوذ به پوست و شل شدن عضلات، باعث کاهش و نرم شدن چین و چروک‌ها و خطوط ریز می‌شوند.

اسید کوجیک همه فن حریف: 

اسید کوجیک حسابی پر کاربرد است و سر از صنایع غذایی، دارویی و آرایشی در آورده است. محور مقاله ما کازمتیک است پس بیایین کاربردش در این زمینه را ببینیم.

این ماده تولید ملانین را مهار می‌کند و از این راه باعث توقف رشد Cryptococcus neoformans می‌شود. همین خاصیت باعث شده است که در روشن‌کننده پوست و مواد ضد آفتاب استفاده شود.

اسید کوجیک مهارکننده تیروزیناز است پس از آن در درمان هایپرپیگمانتاسیون ، ملاسما و چین و چروک استفاده می‌کنند.

اسید هیالورونیک (Hyaluronic Acid):

اسید هیالورونیک یک سری خصوصیات مثل انعطاف‌پذیری، سازگاری و چسبندگی دارد که باعث شده اند در مسائل پزشکی، دارویی و آرایشی جایی برای خودش دست و پا کند.

این ماده به طور طبیعی داخل درم پوست هست اما وقتی که پیر شوید، از دست می‌رود. نتیجه چیست؟ کمبود آب و چین و چروکی که نشانه گذر عمر است.

احتمالا می‌توانید حدس بزنید که این ماده در فرمولاسیون ژل، امولسیون و سرم‌ها استفاده می‌شود تا در کنار بهبود ظاهر، رطوبت و خاصیت ارتجاعی پوست را بازگرداند.

رسوراترول (Resveratrol):

رسوراترول به خاطر خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابش هم به عنوان مکمل غذایی استفاده می‌شود و هم درفرمولاسیون آرایشی خود را جا انداخته است.

یک فرمول آرایشی مبتنی بر رسوراترول پتانسیل آنتی اکسیدانی 17 برابر بیشتر از ایدبنون (Idebenone)  را نشان داد و کاربرد موضعی آن منجر به محافظت در برابر پیری ناشی از نور آفتاب شد.

البته یک نقطه ضعف بزرگ دارد، از آنجایی که در برابر نور و اکسیژن پایداری خوبی ندارد، باید مشتقاتی مثل ترانس رسوراترول را استفاده کنیم.

فاکتورهای رشد:

عوامل رشد همان‌طور که از اسمشان مشخص است، توانایی رشد، تمایز و یا تقسیم سلولی را ایجاد می‌کنند. این ویژگی‌ها نه تنها توجه صنعت داروسازی، بلکه صنایع آرایشی را نیز جلب کرده است. استفاده از این مولکول‌ها برای جوان سازی پوست یک استراتژی نوظهور و امیدوارکننده است.

برای مثال یک ترکیب از عوامل رشد همراه با آنتی اکسیدان‌ها، عوامل سازنده ماتریس و عوامل تهویه کننده پوست می‌توانند برای درمان پیری پوست موثر باشند. یک فرمولاسیون آرایشی مبتنی بر این ترکیبات با نام TNS (Tissue Nutrient Solution) Recovery Complex System with NuriCel-MDTM به بازار عرضه شده است.

محافظینی از جنس آنزیم:

در صنایع آرایشی و بهداشتی، انواع مختلف آنزیم کاربرد دارند. آنزیم‌ها برای تسهیل واکنش‌های بیوشیمیایی پوست و محافظت از پیری در فرمولاسیون‌های آرایشی-بهداشتی استفاده می‌شوند. البته فقط همین نیست، آنزیم‌ها مسئول محافظت از پوست در برابر برخی از عوامل خارجی (مانند اشعه ماورا بنفش) و رادیکال‌های آزاد هم هستند. مثلا:

• سوپراکسید دیسموتاز (SOD): از آسیب ناشی از رادیکال های آزاد و سایر آلاینده ها جلوگیری می‌کند.
• پروتئازها: تقویت لایه برداری پوست، افزایش جذب آب و سایر مواد موجود در مواد آرایشی
• آنزیم‌های ترمیم کننده DNA مانند فوتولیاز: درمانی برای معکوس کردن آسیب UV

جلبک‌ها، هدیه آب:

عصاره‌های جلبک‌ها مواد فعال مختلف دارند که برای ساخت محصولات کازمتیک قابل استفاده‌اند. مثلا:

نوعی جلبک قرمز به نام Chondrus cripsus وجود دارد که به آبرسانی و نرمی پوست کمک می‌کند، تسکین دهنده و التیام بخش هم هست.

جلبک های سبز ، منبع خوبی از اسید گلوکورونیک هستند. کار این اسید تنظیم توزیع آب درون پوست است و اینطور از پوست در برابر اثرات مخرب محیط خشک محافظت می‌کند.

درآخر

حال که با برخی از کاربردهای بیوتکنولوژی و محصولات آن در صنایع آرایشی بهداشتی آشنا شدید می‌توانید همکاری هر چه بیشتر بین این دو بخش را ببینید.

نمی‌توان تصور کرد که درخواست برای مواد آرایشی و بهداشتی کاهش یابد بلکه برعکس به دلایل مختلف مثل افزایش جمعیت جهان و بهتر شدن محصولات انتظار می‌رود که تقاضا در این حوزه افزایش بیشتری داشته باشد. همکاری صنایع بیوتکنولوژی و آرایشی و بهداشتی امکان ایجاد محصولات و فرمولاسیون‌های بهتر و ایمن تر را فراهم می‌کند.

 

منابع: Biotechnology Applied to Cosmetics and Aesthetic Medicines Healing beauty? More biotechnology cosmetic products that claim drug-like properties reach the market Prospective of the Cosmeceuticals Derived from Marine Organisms The Future Of Green Beauty Is Here—And The Source Might Surprise You